Van februari tot juni 2023 presenteerden we de tentoonstelling Het Delft van Vermeer. Wie was deze beroemde schilder? Hoe was hij verbonden aan Delft? En hoe zag Delft er eigenlijk uit in de 17de eeuw? We blikken terug op een uitzonderlijke tentoonstelling aan de hand van enkele highlights.

Een terugblik op de tentoonstelling 

Highlights uit Het Delft van Vermeer

Prinsenhof delft homepage

If you know when you will be visiting the museum, book your tickets now, online.

Book your tickets online

William the Silent

Weet je al wanneer je ons museum gaat bezoeken? Je bestelt alvast eenvoudig je tickets online.

Koop je tickets alvast online

Willem van Oranje

Speld met het wapen van Noord-Holland

Delft en Willem van Oranje (1533-1584) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wie is deze sleutelfiguur uit de Nederlandse geschiedenis? Ontdek hier de belangrijkste gebeurtenissen in zijn leven, van zijn geboorte tot aan zijn dood in het Prinsenhof. 

Wie was Willem van Oranje?

In korte, beeldende verhalen nemen we je mee in onze collectie. Geniet nog even na of verdiep je in bijzondere objecten.

Verhalen

Wan Liya

De Porceleyne Fles - Royal Delft

(Opschep)lepel, rijstlepel, met een decoratie van een Chinees landschap met paviljoen.

'Made in Holland'

Michiel van Mierevelt

Cornelis Visscher (I)

Portret van Willem van Oranje (1533-1584) uit een serie die Michiel Jansz. van Mierevelt (1566-1641) schilderde in opdracht van de stad Delft. Oranje wordt afgebeeld als een waardige en wijze man, gekleed in een bontgevoerde tabbaard (een soort toga) met goudstiksel op de pronkmouwen. Schuin achter Oranje ligt op een tafel een briefje met een Griekse tekst die vertaald luidt: 'O Zeus, moge hij die deze ellende bracht u niet ontsnappen'. Dit is een verwijzing naar de moord op Oranje in 1584. Zeus was de god van het licht, de hemel en de bergtoppen en werd gezien als de vader van en heerser over goden en mensen. De verwijzing naar Zeus zorgt ervoor dat diens kwaliteiten afstralen op Willem van Oranje: een barmhartige heerser die de zwakken beschermt. 
In het midden rechts staat het volgende opschrift: 'Faciem huius ad principale Cornely de Visscher fecit M. a Miereveld'. Dit betekent dat een door Cornelis de Visscher (ca. 1520-1586) gemaakt portret Van Mierevelt tot voorbeeld diende. Het origineel van De Visscher is onbekend.

Portret van Willem van Oranje

Daniël van den Queborn

Ze is pas twee jaar oud als in 1571 het conflict tussen haar ouders, Willem van Oranje en Anna van Saksen, een hoogtepunt bereikt en ze wordt ondergebracht bij haar oom Jan op Kasteel Dillenburg. Het is een droevige situatie: Emilia zou haar moeder niet meer terugzien. Na de dood van ook haar vader wil Emilia dan ook niks liever dan naar Delft afreizen en bij haar familie zijn. Pas in 1588, vier jaar later, is het eindelijk zover en komt ze in het Prinsenhof wonen. 
 
Aan het hof van Maurits is Emilia een graag geziene gast. Met haar schoonheid staan de huwelijkskandidaten in de rij, maar Emilia is kieskeurig. Tot ze de in ballingschap levende kroonprins Emanuel van Portugal ontmoet. Een probleem: Emanuel is katholiek en van Maurits krijgt zij daarom geen toestemming om met hem te trouwen. Emilia laat het er niet bij zitten en trouwt in het geheim met Emanuel. Die avond nog schrijft ze een brief aan de Staten-Generaal waarin zij haar geheime huwelijk en vrije keuze verdedigt. Het mag niet baten, ze keuren het huwelijk af en ze krijgen huisarrest in Duitsland. Pas een jaar later, na de geboorte van hun eerste kindje, mag het echtpaar terugkeren naar Delft. Er worden daarna nog negen kinderen geboren. 
 
Het huwelijk zou vele jaren later alsnog ontbonden worden omdat Emanuel na het overlijden van Maurits, onverwachts de kant van Spanje kiest. Emilia, vastberaden als altijd, weigerde om zich in te laten ‘met de moordenaars van haar vader’. Vijf van haar acht kinderen liggen begraven in de Waalse Kerk van het Prinsenhof.

Portret van Emilia, prinses van Oranje, prinses van Portugal (1569-1629)

Maximiliaan van der Gucht

Kussen met episode uit de geschiedenis van Jozef: Jozef die zijn vader Jacob voorstelt aan de farao (gen. 47, vs 7).

Kussen met Jozef die zijn vader Jacob voorstelt aan de farao

Henk Molenaar

'number seven'

Kommetje met op de buitenzijde een decoratie van een Chinees landschap met brug en paviljoen.

Leon Senf

In 1904 werd H.W. Mauser aangesteld als technisch directeur van de fabriek. In 1903/04 wordt Heinrich W. Mauser aangesteld als technisch directeur van de fabriek. Samen met Leon Senf bestudeerd hij collecties met Islamitische keramiek. De schilder W.D. Oosterloo krijgt de opdracht de oude techniek zo dicht mogelijk te benaderen door bestudering van oude scherven. Vanaf oktober 1909 ontstaan zo het ‘Nieuw Delfts’ met het Oud-Perzisch, Nieuw-Perzisch en het Luster aardewerk

Jan Henderikse

Op een met bedrukt textiel (in blauw en groen) bespannen paneel is een brede horizontale rij met opgeplakte antilliaanse centen uit 1965 geplaatst, met daaronder naast elkaar twee blauwe nummerborden met in daarop in wit 'Curacao, N.A. 1962-C, 1960'. De ruimte aan weerszijden van de nummerborden is opgevuld met centen.

Assemblage met munten en nummerborden

De ghendi heeft een standring, een bolle tuit met pijpvormig uiteinde en een concaaf-cilindrische hals met trompetvormige monding. De buik is in bovenglazuur goud gedecoreerd met twee geaccoleerde cartouches waarin pioenrozen. Tussen de cartouches bevinden zich bloemen (o.a. chrysant). Op de schouder bevindt zich een band met ru-yi-koppen. De hals is gedecoreerd met tabaksbladeren.

Rijk van Lavieren

'Boer leunend op schop'

Erik Pape

Op een beige / grijzige achtergrond (geschuurd) zijn enkele lichte lijnen opgezet. Daarnaast 5 donkere, rondlopende lijnen die zich van links naar rechts over het gehele doek uitstrekken en die rechtsboven samenkomen in twee punten. Rechts een grote bruine (buidel-) vorm (langwerpig en aan de onderzijde afgerond). Daarnaast (in het midden) bijna doorzichtige roze en gele verfstreken.

Canal St. Martin, april '89

Jan Schoonhoven

'Stabat Mater'

'number eight'

64 Rectangles

Gillis van Oosten

Portret van Amalia van Solms (1602-1675), borststuk naar links, met opstaande spitse kraag, parure (een stel bij elkaar passende sieraden met edelstenen) in het haar en op haar borst

Portret van Amalia van Solms

Cornelis de Man

Clara van Sparwoude trouwde in 1556 met Van der Meer, de gemeentesecretaris van Delft. 
Zij stichtte in 1596 van een deel van haar vermogen een weldadigheidsfonds. Uit haar nalatenschap werd jaarlijks een huwelijksgift uitgekeerd aan 'vroome ende eerlicke jongemans ende jonge dochteren' van haar geslacht, zowel wettige als onwettige afstammelingen van haar voorvaderen van vaderszijde konden een huwelijksgift krijgen of een beurs om in Leiden theologie te gaan studeren. Met de ten uitvoerlegging van het testament waren de weesmeesters van Delft belast. Tussen 1913 en 1918 werd nog aan ca. 500 personen een huwelijksgift van ongeveer 20 gulden (9,08 euro) uitgekeerd. In 1922 werd het fonds opgeheven en het kapitaal verdeeld onder de nog levende nakomelingen 
 
Portrait of Clara van Sparwoude (Delft ca. 1530-1615-Delft) It is a copy, made in ca. 1680, of an original dated 1565. She started a fund for her posterity. Yet till 1918 money out of her estate was payed to relatives as a marriage-porti

Portret van Clara van Sparwoude (circa 1530 - 1615)

Lepel met een decoratie van een Chinees landschap met paviljoen.

'number eleven'

Lies Cosijn

Jet Sielcken

Experimentele Afdeling van De Porceleyne Fles

Brilmensen

De Gecroonde Theepot

Ary de Milde

Theepot met bolvormige romp met schuine, taps toelopende tuit en groot C-vormig oor; brede ingesnoerde voet en hals; afgeplat koepelvormig deksel met ronde knop; reliëfdecor van bloesemtakken op twee zijden van buik en deksel.

Frederik van Frijtom

Het met standring uitgevoerde, hartvormige geschulpte schaaltje is aan de voorkant in het plat zeer gedetailleerd beschilderd met twee zeilboten op een rivier. Langs de oever loopt een pad waarop twee reizigers onder een boom staan. Aan de overkant is in de achtergrond een dorp zichtbaar. De rand is voorzien van een blauwe band. 
Dit schaaltje maakt deel uit van een set van vijf schaaltjes, elk gedecoreerd met een ander Hollands landschap.

Een Delftse faience schaaltje met een geaccoleerde ronde vorm.

Tien horizontale rijen, bestaande uit elk vier witte vierkante 'panelen', dakpansgewijs onder elkaar geplaatst.

R84-4

onbekend

Beeld of balkdrager voorstellende Sint Anthonius de Kluizenaar

Johan Bernhard Wittkamp

‘Kiest u voor koning Filips II of voor de Opstand?’ Voor dit dilemma staat de katholieke Huijg Van Groenewegen van Delft in 1573. Moedig zou de voormalige burgemeester ‘Ik kies voor Delft’ hebben geantwoord. 
 
Huijg van Groenewegen was in 1572 een van de laatste katholieke burgemeesters van Delft. Aanleiding voor de ontmoeting was een mogelijke verdenking van samenzwering tegen de prins. Toen een aantal watergeuzen eind 1572 in opdracht van hun aanvoerder Lumey, de prior van het Delftse Sint Agathaklooster Cornelis Musius vermoordden, was voor velen de maat vol. Tot Van Groenewegens genoegen kregen de Delftse stadsbestuurders op 5 januari 1573 de opdracht van de prins om namens de Staten Lumey gevangen te zetten. Van Groenewegen was als aanvoerder van de schutterij een van de mensen die Lumey persoonlijk in de kraag vatte. Toen de Spaanse stadhouder Bossu hoorde van deze gevangenneming dacht hij dat er sprake was van verzet tegen de opstandelingen en schreef hij Van Groenewegen een brief waarin hij hem aanmoedigde ook Willem van Oranje gevangen te nemen. Deze brief belandde echter via een vertrouweling bij de prins, die vervolgens Van Groenewegen bij hem liet komen in het Prinsenhof. Van Groenewegen verklaarde onder ede dat hij onschuldig was en niet verantwoordelijk kon worden gehouden voor Bossu’s schrijven. Hij koos de kant van de opstandelingen, maar toen hij vervolgens ook niet in een plan van de prins wilde meegaan, om Bossu op zijn beurt in de val te lokken, werd hij onder huisarrest geplaatst. Na zijn vrijlating besloot Van Groenewegen zijn stad voorgoed te verlaten. 
 
Het schilderij van Wittkamp was een geschenk van de kinderen van de Delftse burgemeester Hendrik van Berckel (1783-1862), bij zijn aftreden als burgemeester in 1848. Zijn oudste zoon had voor de schilder een uittreksel vervaardigd uit Oorsprongh, begin en vervolgh der Nederlandsche oorlogen (1621) van Pieter Christiaensz Bor (1559-1635), waar een uitgebreide passage over de ontmoeting tussen Van Groenewegen en Willem van Oranje in te lezen staat. Zijn vader was in 1840 de eerste katholieke burgemeester van Delft sinds Van Groenewegen.

Ontmoeting tussen Willem van Oranje en de Delftse burgemeester Huig Jansz. van Groenewegen

Zuster Margaretha van het Sint Agnesklooster

Delft is voor de Reformatie een vrome, katholieke stad. In de vele kloosters die de stad rijk is, worden prachtige versierde handschriften geschreven, vaak door de zusters. Dit is een brevier, een gebedenboek, dat hoogstwaarschijnlijk door zuster Margaretha in het St. Agnesklooster in Delft is gemaakt.

Het brevier van zuster Margaretha van het St. Agnesklooster in Delft

Modellen van wapens, timmergereedschap, spinnewiel, weefgetouwen, landbouwgereedschap, keukengerei en muziekinstrumenten.

modellen van steekwapens en andere gebruiksvoorwerpen, ingelijst

Piet Kramer

Kermis Delft

Geerweg

Marijke Gémessy

Bloemhouder Barbie

De Porceleyne Schotel

Jan Pennis sr

Rond bord met op het plat een smederij met links een smid achter een werkbank en rechts een smid die een staaf in het vuur steekt. Op de achtergrond hangt aan de muur: een slot, een bos sleutels en een tang. Op de wand en rand, bloem- en bladranken

Jan Verkolje (I)

Portret van dr. Cornelis 's-Gravesande (1631-1691), zittend aan tafel met daarop boeken, met linkerhand boek openhoudend. Op de achtergrond een skelet en boekenkast. Links in de achtergrond een gordijn. 
 
Cornelis 's-Gravesande wijdde Antoni van Leeuwenhoek in in de geheimen van de anatomie. Hij bemiddelde ook bij de uitgave van een aantal brieven die Van Leeuwenhoek had geschreven aan de Royal Society. Cornelis 's-Gravesande was arts, vervulde diverse functies in het stedelijk bestuur en had vanaf 1661 de functie van stadsanatoom. 
Als zodanig is hij de hoofdfiguur op de Anatomische Les van Cornelis de Man uit 1681. 
's-Gravesande bezat een veelzijdige verzameling en een grote bibliotheek op zijn eigen vakgebied, maar daarnaast een befaamd schelpenkabinet. Hij speelde een zeer belangrijke rol in de verbreiding van de ontdekkingen van Antonie van Leeuwenhoek.

Portret van stadsanatoom dr. Cornelis ’s-Gravesande

Eugène Lacomblé

Portretmedaillon Adolf le Comte

Terrines gemodelleerd als eend en beschilderd met een verenkleed

Maggi Giles

'17. South Molton Street'

Het ovale, gecontourneerde trekpotje heeft een standring, een geschulpte rand, een ovaal oor en een gewelfd dekseltje met een geschulpte rand. Langs de rand loopt een band van ru-yi-koppen. De buik is gedecoreerd met bloeiende planten en vogels, vermoedelijk phoenixen. Het oor en de tuit zijn versierd met rankwerk. Het deksel heeft een decor van bloemen.

gedekseld trekpotje

Dirck Harlees

De Porceleyne Fles

Het unieke karakter van dit voorwerp ligt in het feit dat het hier om een plateelbakkersproef gaat, die in 1654 werd ingevoerd voor het behalen van het meesterschap. De drie verplichte voorwerpen om deze proef met goed gevolg te doorstaan, waren 'een sirooppot, een winckel salaet schotel, ende een ront zoutvat van binnen hol uijt een stuck gedraijt', aldus een gildenbepaling uit 1654. De plateelbakkers vielen onder het Delftse Lucasgilde. Na een leertijd van zes jaar bij een meester, kon een leerling een proef afleggen ''tzij als draijers ofte als schilders'. Gelet op het opschrift op deze voorwerpen is het duidelijk wat wij heden ten dage dienen te verstaan onder een sirooppot, 'salaet' schotel en een rond zoutvat. Talloze boedelbeschrijvingen vermelden 'winckel salaet' schotels en strooppotten, waarvan we ons dankzij deze stukken dus een idee kunnen vormen van de verschijningsvorm. 
Slechts geregistreerde meesters mochten in Delft een plateelbakkerij leiden. Voorwaarde hiervoor was het bezit van poorterrecht, een bepaling waarmee het mogelijk was 'vreemde' (van buiten Delft) meesters te weren. De proef kon echter wel worden afgelegd door een meester of een leerling uit een andere stad, mits hij 'bij behoorl. attestatie uijt andere steden doen blijcken dat hij aldaer meester ware geweeste ofte den tijt van zes jaren voors. bij meesters geleert hadde'. De leerling diende in ieder geval de volledige zes jaar bij een meester in de leer te zijn geweest. Om een plateelbakkerij te leiden, moest een 'vreemde' meester wel nog het poorterrecht verwerven. 
De proef werd afgenomen in het huis van de 'oudsten hoffman', waarmee de langst in functie zijnde hoofdman van het Lucasgilde werd bedoeld. Als een meester kwam te overlijden, mocht zijn weduwe 'de neringe zonder prouff te doen continueren, haer leven langh'. In het geval dat zij was hertrouwd en kwam te overlijden, dan diende haar man 'de neringe willen[de] continueren, gehouden zijn hare prouven te doen binnen de zes weken naert overlijden van hare vrouwen'.

Delftse Plateelbakkersproef voor het behalen van het meesterschap in de vorm van een zoutvat met het wapen van het Sint Lucasgilde

modellen van krissen, dolken, zwaarden, houwwapens, lansen en gereedschap

Adolf le Comte

De groep Berbas en Reflet Métallique bestaat eigenlijk uit twee groepen, maar het onderscheid is niet altijd even duidelijk. Het gaat bij beide groepen om vazen in nieuwe vormen en ondoorzichtige glanzende glazuren die over de vaas heen lopen. Bij deze vaas is zichtbaar dat het glazuur oneffen en dof is, waardoor de Porceleyne Fles het stuk heeft afgekeurd.

Réflet Métallique vaas

Stokwapens hebben betrekking op alle blanke wapens die op een stok of schacht zijn gemonteerd. Ze komen pas voor op schuttersstukken in het vierde kwart van de zestiende eeuw als deze schilderijen een militair karakter krijgen. Het meest voorkomende stokwapen, ook op schilderijen is de piek, die een lengte had van 5 meter. Verwant aan de piek zijn de kleinere stokwapens met een relatief brede bladvormige, opengewerkte punt die al op de vroegste militaire schilderijen voorkomen als onderscheidingsteken van officieren. Een aantal stokwapens hadden naast hun betekenis als wapen een symbolische functie: ze werden gedragen om rang en autoriteit van de drager te onderstrepen. Dit komt vooral tot uiting bij stokwapens als hellebaarden en partizanen. 
 
Op de schuttersstukken rond 1580 worden de stokwapens gedragen door bevelvoerenden en hebben een decoratieve functie. De los aangebrachte zijden of wollen kwasten of troetels en het aan jachtwapens ontleende stokbeslag bestaande uit linten, textiel, leer en vergulde nagels kunnen worden genoemd. 
 
Hellebaard: 
Een hellebaard is een houw- en stootwapen uit de middeleeuwen. Het bestaat uit een lange stok met een ijzeren punt, en daaronder, tegenover elkaar geplaatst, een bijl en een haak. De hellebaard werd gebruikt ter bestrijding van ruiters door voetvolk. Sinds het laatste kwart van de 16de eeuw is de hellebaard een kenteken van de onderofficier geworden (sergeants en korporaals).

Hellebaard

Adriaen Claesz. de Grebber

Nautilusbeker

Willem Claesz. Heda

Stilleven met roemer en omgevallen kan

Theepotbakkerij Jacobus de Caluwe 

Jacobus Francoisz. de Caluwe

De bolle pot is voorzien van een korte rechte tuit en een oorvormig handvat. De voorstelling op de buik is in laag reliëf aangebracht en bestaat uit de vogel Phoenix tussen bloeiende takken. Het licht gewelfde deksel is versierd met takjes en voorzien van een balvormige knop.

Een Delfts rood steengoed trekpotje voor thee.

Vredestein

Bolvormige vaas met aan weerszijden een oor in de vorm van een staande panter. Het Nieuw-Perzisch is geïnspireerd op Syrische en Iranese keramiek uit de zeventiende eeuw. Het oppervlak van de vazen, kannetjes en kommen van het Nieuw-Perzisch is veelal verdeeld in rechthoekige vlakken of ruitpatronen die zijn opgevuld met kleine spiralen of fantasiebloemen. Herten en vissen worden ook veel gebruikt.

Vaas met panters

Henk Peeters

60-05 B

Peter Snayers

Het beleg van Oostende (1601-1604) met links op de achtergrond de Noordzee. De stad wordt na een beleg van drie jaar ingenomen door Spinola, een Italiaanse veldheer die in 1605 het opperbevel krijgt over heel het Spaanse leger in de Nederlanden. 
 
Oostende was een bijna onneembare vesting aan de Vlaamse kust, die al vanaf het begin van de Nederlandse Opstand in handen van de Republiek was. Tussen 1601 en 1604 werd de stad door de Spaanse legers, onder leiding van Spinola, belegerd. De bevoorrading over zee en de zware vestingwerken stelden de belegerden in staat het beleg lang vol te houden. Door de lange duur van het beleg kreeg de stad de bijnaam 'het Nieuwe Troje'. Op 20 september 1604 moest de stad zich toch overgeven. 
 
Op de voorgrond is een deel van de meer dan veertig Spaanse schansen en forten rond Oostende te zien. Boven op het hoge duin staat 'de Grote Kat', de belangrijkste batterij van de belegeraars. Op de achtergrond ligt de havenstad Oostende, omgeven door zware vestingwerken. Van de stad zelf is, als gevolg van langdurige beschietingen, weinig meer over. Op de Noordzee varen oorlogsschepen. Aan de horizon zijn de omtrekken van het kamp van Bucquoy te zien.

Het beleg van Oostende (1601-1604)

Johannes van Duijn

Trijntje van Duijn-Kampen

Terrine in de vorm van een liggend hert met geheven kop, op een groen grondje met gele rand. Het houten gewei is uitneembaar.

modellen van wapens

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Openingstijden

Blijf op de hoogte

modellen van wapens

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Openingstijden

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Blijf op de hoogte