Van februari tot juni 2023 presenteerden we de tentoonstelling Het Delft van Vermeer. Wie was deze beroemde schilder? Hoe was hij verbonden aan Delft? En hoe zag Delft er eigenlijk uit in de 17de eeuw? We blikken terug op een uitzonderlijke tentoonstelling aan de hand van enkele highlights.

Een terugblik op de tentoonstelling 

Highlights uit Het Delft van Vermeer

Prinsenhof delft homepage

Speld huwelijk Juliana en Bernard

Speld met het wapen van Noord-Holland

Jan Luyken

'De Vierderlei Dood-straffen der aal-Oude Joden; als meede eenige onder hen by toeval van andere Volken ontleend'

Speld met het wapen van Zuid-Holland

Gepolychromeerd houten beeld van een adellijke Balinese vrouw in bruidskostuum. 
Dit beeld is gemaakt aan het begin van de twintigste eeuw en vormt de overgang naar een meer wereldse houtsnijkunst. Daarvoor was het Balische houtsnijwerk vooral gebruikt voor religieuze doeleinden. Bij dit beeld hoort een man in traditioneel kostuum (zie S 300-122)

Gepolychromeerd houten beeld van een adellijke Balinese vrouw in bruidskostuum

Gepolychromeerd houten beeld van een adellijke Balinese man in trouwkostuum. 
Dit beeld is gemaakt aan het begin van de twintigste eeuw en vormt de overgang naar een meer wereldse houtsnijkunst. Daarvoor was het Balische houtsnijwerk vooral gebruikt voor religieuze doeleinden. Bij dit beeld hoort een vrouw in traditioneel kostuum (zie 300-121).

Gepolychromeerd houten beeld van een adellijke Balinese man in trouwkostuum

Gepolychromeerd houten beeld van Hanuman, overhoeks staande op een voetstuk met zwart en gouden wolkenmotief, zijn apenvoeten van elkaar en de knieën gebogen. Hij heeft de armen gebogen en de handen in de zij. De aap heeft aan zijn rechterhand een lange gebogen duimnagel. Zijn lichaam is lichtblauw gekleurd, terwijl op armen en benen en in de oksels zwarte haartjes zijn weergegeven. 
Zijn korte broek is rood met in verguldsel een Chinees siermotief. Verder heeft hij een schouderbedekking met franje, vergulde sieraden: halsketting, waardigheidsteken en een gordel, met in een driehoek twee banen over de dijen. Van de korte dodot zijn plooien zichtbaar tussen de voeten, achter en op zij van de figuur. Zijn staart houdt hij sierlijk in drie bochten, die eindigen in een vergulde knop, omhoog. De figuur is moeilijk te identificeren, daar hij de blauwe kleur van Nila heeft maar de lange duimnagel van Hanoman, die gewoonlijk als een witte aap wordt voorgesteld met een geblokte dodot, ten teken dat hij kan vliegen.

Gepolychromeerd houten beeld van Hanuman

Bolvormige hoed, rood geverfd, veelal door koetsiers gedragen. Gemaakt van bamboe met de tweeslagmethode. Voorzien van een dubbele wand; de buitenkant is met vliegerpapier overtrokken en groen geverfd met figuren in goud (hanen, gevleugelde paarden, sterren, ranken). De hoed heeft een stevige bamboerand.

Franciscus Wilhelmus van der Haagen [Arnhem]

Blindboogtracering benedenverdieping, Gemeentelandshuis, Oude Delft W.Z. No. 167

'Néé geen ontslagen bij Calvé We gaan dat tot op de bodem uitzoeken'

Jan Harmensz. Muller

Peter Paul Rubens

Serenissimo et Potentissimo Alberto

Henk Molenaar

'number four'

onbekend

Dirk van de Goorberg

avondmaalskan met deksel

Nederlandsche Oliefabriek 

Blik met 'Livio fijnste slaolie'

Blik Delfia braadolie / minjak goreng

Blik, produktverpakking voor Delfia braadolie / minjak goreng

Mannelijk voorouderbeeld, adu siraha salawa

Bodebus Hof van Delft

Maggi Giles

De Ark van Noach

Aardewerk scherf met een decoratie oefening. Bij plateelbakkerijen zijn veel van deze 'oefenscherfjes' aangetroffen. 
De vondst van deze scherf in een beerput bij een woonhuis ligt dan ook niet voor de hand.

Calvé Delft

Fles Calvé saladesaus bacon, 250 ml

Fles Calvé saus 'Tio Sancho', 300 ml

Bram Bogart

blauw / zwart

Bloeiend

Div. grijstonen. Bovenste helft vrij egaal donkergrijs, midden en onder lichtere grijstonen, dik opgebracht, zodat relief ontstaat.

Écriture satirique


Hello Cornelia

ovaal met blauwe rand

Zonder titel

zonder titel

zwart / wit rechthoek

Hozan Zangana

Beschermt de verzorger het gezin tegen gevaar van buitenaf? Of dreigt er gevaar binnen het gezin? Waakt de verzorger over het gezin of overheerst de verzorger de anderen juist?

MALAWA / Staande verzorger

textielfragment vrijmetselarij 'Loge de Vriendschap', Surabaya

Cornelis de Man

Dit huiselijke tafereel is één van de vele schilderijen in dit genre die in de periode 1640-1670 vooral in Delft werden geschilderd. De voorstelling is geënsceneerd en zit vol symboliek, waarvan de betekenis ons tegenwoordig nog maar gedeeltelijk duidelijk is. 
In dit geval staat 'de liefde' of 'de liefdesrelatie' centraal. Het omgewoelde bed, de tweede bedstee achter de veegster en de spelende poes refereren aan de fysieke kant van een amoureuze verhouding. De kan van Delfts aardewerk, die op de rand van de tafel staat, moet de beschouwer doen beseffen dat er altijd sprake is van een wankel en breekbaar evenwicht, dat alleen in harmonie kan gedijen. Naar dit laatste aspect verwijst het snaarinstrument op de stoel. 
 
Cornelis de Man heeft waarschijnlijk zijn eigen interieur als voorbeeld gebruikt; een identieke bedstee en lambrisering komen namelijk op verschillende van zijn werken voor. Hij was gespecialiseerd in dit soort geënsceneerde voorstellingen, die in een rijk gestoffeerde omgeving zijn geplaatst. 
De Delftse schilder Johannes Vermeer was de beroemdste vertegenwoordiger van dit genre schilderijen. Hij was niet alleen een stad-, maar ook een tijdgenoot van De Man, die hij ook zeker heeft gekend.

Vrouw met kat in interieur

Clara van Sparwoude trouwde in 1556 met Van der Meer, de gemeentesecretaris van Delft. 
Zij stichtte in 1596 van een deel van haar vermogen een weldadigheidsfonds. Uit haar nalatenschap werd jaarlijks een huwelijksgift uitgekeerd aan 'vroome ende eerlicke jongemans ende jonge dochteren' van haar geslacht, zowel wettige als onwettige afstammelingen van haar voorvaderen van vaderszijde konden een huwelijksgift krijgen of een beurs om in Leiden theologie te gaan studeren. Met de ten uitvoerlegging van het testament waren de weesmeesters van Delft belast. Tussen 1913 en 1918 werd nog aan ca. 500 personen een huwelijksgift van ongeveer 20 gulden (9,08 euro) uitgekeerd. In 1922 werd het fonds opgeheven en het kapitaal verdeeld onder de nog levende nakomelingen 
 
Portrait of Clara van Sparwoude (Delft ca. 1530-1615-Delft) It is a copy, made in ca. 1680, of an original dated 1565. She started a fund for her posterity. Yet till 1918 money out of her estate was payed to relatives as a marriage-porti

Portret van Clara van Sparwoude (circa 1530 - 1615)

Caspar Netscher

Portret van Koning-Stadhouder Willem III, 1650 - 1702

Gerard van Honthorst

Willem II (1626-1650) trouwt in 1641 met Mary Stuart, een dochter van de Engelse koning Karel I. In 1647 volgt hij zijn vader Frederik Hendrik op als stadhouder. Willem II is een fel tegenstander van de Vrede van Münster die vroeg in 1648 wordt gesloten. Hij wil de belangen van de Republiek ondergeschikt maken aan zijn eigen dynastieke belangen: inmenging in de Engelse burgeroolog om zijn schoonvader te helpen. Willem II kan niet voorkomen dat Karel I in 1649 wordt onthoofd, maar wil daarna wel diens erfgenamen met een leger te hulp komen. In het hoogoplopende conflict tussen de stadhouder en de Hollandse steden, die het Staatse leger na de vrede wilden ontbinden, zet Willem II zes vooraanstaande regenten gevangen op slot Loevestein en probeert hij in de zomer van 1650 Amsterdam te verrassen. Kort daarop bezwijkt hij aan de kinderpokken, enkele dagen voor de geboorte van zijn zoon Willem III. De Republiek gaat vervolgens het eerste stadhouderloze tijdperk in dat zal duren tot 1672.

Portret van Willem II (1626-1650)

Zelfportret van de schilder Cornelis de Man

Zelfportret van Cornelis de Man

Aart Houtman

Gerard Valck

de LXIIII Geslacht Wapenen van de PRINS van ORAENJEN etc. en de Wapenen der Vereenigde Nederlanden met hare Steden etc. de Staten GENERAEL.

Coenraet Decker

Het opblazen met branders van de schipbrug aangelegd door de hertog van Parma in de Schelde vóór Antwerpen, in de nacht van 4 op 5 april 1585 
 
onderschrift ''Naarder afbeelding der werking van Gianibellies brandtscheepen tegens de schipbrug des Prinsen van Parma over de Schelde.'

'Naarder afbeelding der werking van Gianibellies brandtscheepen tegens de schipbrug des Prinsen van Parma over de Schelde.'

Johan Christiaan Grabijn

Nieuwe Kerk met praalgraf Hugo de Groot (1583 - 1645)

Henk Tieman

De Porceleyne Fles - Royal Delft

Erik Pape

Centraal staat een vrouwenfiguur (buste) in zwart vest afgezet met brede witte biezen, over linker schouder kijkend, en in prent links van deze figuur tweemaal (uitsnede) herhaald. Boven haar hoofd bladeren, een klein gestreept vlak, een cirkel (zon), en enkele zwevende maar bemeten en berekende (zo lijkt het; cijfers bij de hoeken) lijnen, als op een bouwtekening.

Schaduwbepaling

De geometrische vorm en de primaire kleuren treden nadrukkelijk op de voorgrond. Door een grote hoeveelheid pigment met olie en vulmiddel te mengen ontstaat een massa kleurige materie die in een dikke laag is aangebracht op het doek, zonder dat de indruk van een verfstreek hierbij verloren gaat. Materie is kleur en kleur is materie.

Deyellowblue

De Witte Ster

Schotel gedecoreerd met een theeboom. De achterkant van het zonder standring uitgevoerde bord loopt een weinig bol naar het vlakke middendeel en is beschilderd met drie concentrische cirkels. Aan de voorkant is een bloeiende boom voor een hek afgebeeld. De rand is versierd met puntige florale motieven afgewisseld met medaillons met gestileerde bloemen.

De Lavieter & Co.

C.E. van den Bergh - Roodenburg

Cornelis Troost

Familieportret van Johanna Suzanna Teding van Berkhout-Ghijs (1688-1717) en haar drie zonen, Pieter (1711-1744), Jan (1713-1766) en Coenraad (1714-1770). 
 
Johanna Susanna Ghijs is postuum afgebeeld als Flora achter een balustrade met haar drie zoontjes: Pieter (1711-1744), Jan (1713-1766) en Coenraad (1714-1770); dochter Susanna Maria (1717-1779) niet afgebeeld; het geheel in een landschap, met linksboven grote draperie, op de voorgrond een etend aapje. 
Johanna Susanna Ghijs was in 1717 overleden na de geboorte van haar vierde zoontje, dat in 1720 stierf. Troost maakte haar portret naar een schilderij van Hieronymus van der My, dat hij in opzet vrij nauwkeurig overnam. Hij voegde er wel zijn zwierige schilderwijze aan toe en gaf haar in plaats van de pruik, met stijve naar achteren lopende rijen krullen, een bloemenmutsje. 
Volgens Mario Praz, in zijn boek "Conversation Pieces" (London 1971), heeft Troost in het schilderij willen aanduiden dat de moeder was overleden door haar als het ware uit een graftombe te laten rijzen. De beide cypressen op de achtergrond zouden dan een funeraire betekenis hebben. Het stenen postament was echter een zeer gebruikelijk compositie-element en het landschap en de bloemen zijn geheel in traditie van Caspar Netscher. Wel typerend voor Troost is het virtuoze kleurgebruik, de directheid waarmee hij zijn geportretteerden heeft 'gevangen' en de ongedwongen pose, die vooral opvalt bij de blokfluit spelende jongen rechts. 
 
Jan Teding van Berkhout (1713-1766) bezat later een collectie schilderijen en tekeningen die in 1767 geveild werd. De familieportretten bleven buiten de veiling.

Familieportret van Johanna Susanna Teding van Berkhout-Ghijs als Flora en haar drie zonen


Hermina Agatha Theodora van Stipriaan Luïscius

Bloemstilleven

Klaeuwshofje exterieur

Balthasar van der Ast

De Delftse schilder Van der Ast was gespecialiseerd in bloemstillevens met insecten en schelpen. Op dit schilderij zijn een iris, witte rozen, een vliegende bij en enkele dode insecten afgebeeld. 
De uitgebloeide iris en de witte roos zouden een verwijzing kunnen zijn naar de kortstondigheid van het leven.

Stilleven met een roos en een iris

Lena ten Bosch

Anefo 1943-1989

Prins Bernhard en burgemeester van Kinschot voor de trap van het stadhuis. 
 
Achterop de foto een Copyright "Anefo" stempel met in potlood HL4737, foto komt ook voor in de Nationaal Archief Beeldbank in de Fotocollectie Anefo als Bestanddeelnummer 900-4737 met als fotograaf Willem van de Poll

Bezoek van Prins Bernhard aan Alkmaar op zijn tocht door West Nederland (Den Haag, Delft, Amsterdam, Haarlem, Alkmaar enz.) op zijn verjaardag, 29 juni 1945

De Porceleyne Schotel

Johannes van Duijn

Terrine in de vorm van een mand met snoeken

Jan Pennis sr

Paar plastieken in de vorm van paarden


Plastiek in de vorm van een doedelzakspeler gekleed in een groene buis, een blauwe broek en gele klompen. Op zijn hoofd heeft hij een zwarte hoed met opstaande rand. Hij bespeelt een gele doedelzak en zit op een witte ton die is geplaatst op een mangaankleurige rotsachtige ondergrond.

Plastiek in de vorm van een doedelzakspeler


Plastiek in de vorm van een paard

Hugo Kaagman

De vazen zijn balustervormig en hebben een brede standring en een rechte hals. De buik heeft een decor van rotsen met bloeiende planten. De schouder is gedecoreerd met bloemen en rankwerk, en de hals met bloemen.

IJsbrand van Duijn

Trijntje van Duijn-Kampen

Terrine in de vorm van een liggend hert met geheven kop, op een groen grondje met gele rand. Het houten gewei is uitneembaar.

Christina Linaris-Coridou

Beschrijving van het (kunst)werk: Het gebroken en gelijmde Delftse schoteltje van wit aardewerk met een landschaps scène in blauw is voorzien aan de rand voorzien van een uitstekend fragment wit papier met daarop een tekst. Op een gedeelte van de onderrand zijn zaadjes van een Griekse plant geplakt. De achterzijde van het schoteltje niet gefotografeerd vanwege de kwetsbaarheid.

Bord met Schrift

'Comfoort' voor het verwarmen van eten.

Objectgegevens

Heb je een opmerking?