Van februari tot juni 2023 presenteerden we de tentoonstelling Het Delft van Vermeer. Wie was deze beroemde schilder? Hoe was hij verbonden aan Delft? En hoe zag Delft er eigenlijk uit in de 17de eeuw? We blikken terug op een uitzonderlijke tentoonstelling aan de hand van enkele highlights.

Een terugblik op de tentoonstelling 

Highlights uit Het Delft van Vermeer

Prinsenhof delft homepage

If you know when you will be visiting the museum, book your tickets now, online.

Book your tickets online

William the Silent

Bij Museum Prinsenhof Delft vertellen we verhalen aan de hand van 3 thema’s die onmisbaar zijn in Delft: Willem van Oranje, Delfts Blauw en Delftse Meesters. Daarnaast inspireert het museum met wisselende tentoonstellingen. En met projecten zoals de Delftse Blik. We willen dat iedere bezoeker zich herkent én welkom voelt. Het museum is een voormalig klooster en werd gebruikt als hof van Willem van Oranje. Het gebouw staat in de top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg.

Over het museum

Doe de podwalk: Het Delft van Vermeer

De Roos

De theepot is voorzien van een korte, rechte, geribde tuit en een getordeerd oorvormig handvat. 
De geribde buik is voorzien van een decoratie die bestaat uit rotsen, vogels, bloeiende takken en bloemen. Het licht gewelfde deksel is op gelijke wijze versierd en voorzien van een afgeplatte knop.

Een Delftse faience trekpotje voor thee.

Delfts Blauw en andere stukken op reis

Jaap van den Ende

Structuur van lichtgrijze rechthoekjes op een witte ondergrond.

Procesmatige ordening (6) 75

De theekommetjes en de schoteltjes hebben een standring. De schotels hebben langs de rand een band van servetwerk en een centraal decor van een tuin met rotsen, bamboe, bloemen, w.o. pioenroos, een hekje en twee kraanvogels. De kommen hebben op het plat een kleine versiering. Langs de rand loopt een band met servetwerk. De buitenwand heeft een decor van een tuin met rotsen, bamboe, bloemen, w.o. pioenroos, een hekje en twee kraanvogels.

Grillige stapeling van geometrische vormen, aan de zijden met elkaar verbonden. De ondergrond is blauw / groen, daarover in diverse richtingen rode / roze penseelstreken. 
 
Het algemene uitgangspunt voor een werk als dit is, ook al is het niet meer als zodanig uit het werk op te merken, een raster. Volgens een bepaald telsysteem worden hier lijnen overheen geplaatst. Van dit geheel wordt een schets gemaakt. Deze schets is de grondvorm voor het uiteindelijke schilderij. De oorsprong is dus deels systematisch.

Overlappend schilderij

De Drie Klokken

Beschildering in blauw met gele rand. Versierd met een vaas met waaiervormig gerangschikte varens. Pauwenstaart.

Bord met waaier- of pauwenverendecor

onbekend

Leon Senf

Petrus Franciscus Vreeswijk

De Porceleyne Fles - Royal Delft

Tegeltableau ter gelegenheid van het veertig-jarig bestaan der onderneming 1884 VIII April 1924

L.G.N. ten Dam

Jurrien Adrianus Burghoorn

H.C. Bottelier

Op Delfts aardewerk werd in de loop der eeuwen een scala aan onderwerpen afgebeeld. Naast onder meer bijbelse- en allegorische voorstellingen schilderde men landschappelijke taferelen die bijvoorbeeld te zien zijn in de series borden met afbeeldingen van de maanden van het jaar. Andere populaire onderwerpen waren de walvisvaart en de haringvangst. Bij de productie van het Blauw-Delfts greep men terug op dergelijke voorstellingen, zo zien we bijvoorbeeld waterlandschapjes op klokken, jardinières en dekselvazen.

De tweede groep die tot het Nieuw Delfts behoort is het Nieuw-Perzisch dat is geïnspireerd op Syrische en Iranese keramiek uit de zeventiende eeuw. Kenmerkend voor dit Islamitische product zijn de kleuren blauw en groen op een wit fond onder een doorzichtig, kleurloos glazuur. Hiernaast werd ook gebruik gemaakt van een karakteristiek turkooize, doorzichtig glazuur waaronder de zwarte tekening direct op de lichtgrijze scherf werd aangebracht. 
Dit laatste inspireerde De Porceleyne Fles tot het maken van de groene, dekkende glazuurlaag die een enkele keer kobaltblauw was. De beschildering van de voorwerpen is eenvoudig. De decoratie van flessen en kleine vazen bestaat voornamelijk uit geometrische en florale motieven in banden of compartimenten. De patronen op kleine borden worden vanuit het midden opgebouwd en waaieren als bloemen uit. De grote vazen en borden tenslotte zijn voorzien van een hoofdmotief van een hert of een vogel tussen rankwerk. Ondanks de overeenkomsten zijn de voorbeelden niet slaafs gekopieerd maar zijn de repeterende geometrische ornamenten en slingerende plantenranken eerder geïmiteerd. 
Bij vroege voorbeelden werd niet alleen gebruik gemaakt van doorzichtig turkooiskleurig glazuur, maar ook van kleurloos transparant glazuur. Om de kleuren wat op te lichten, gebruikte De Porceleyne Fles licht- en donkerblauw in plaats van de combinatie donkerblauw en zwart zoals bij de Oriëntaalse voorbeelden. Het oppervlak van de vazen, kannetjes en kommen van De Porceleyne Fles is veelal verdeeld in rechthoekige vlakken of ruitpatronen die zijn opgevuld met kleine spiralen of gestileerde fantasiebloemen in een alles bedekkend patroon (horror vacui). Verder werden herten afgebeeld en vissen in scholen of paarsgewijs.

'nexa, asepta delft'

Een erehaag van gidsen, padvindsters en kabouters voor de "MoVaVeDo" (Moeder Van Vele Dochters) op het binnenplein van de Lakenhal. (bron Leidsch Dagblad, 21 mei 1954)

Bezoek van H.M. de Koningin Juliana en Prins Bernhard aan Leiden, 1954

In the 17th century, Delft was a breeding ground for talent, where important innovations were taking place. Johannes Vermeer (1632-1675) developed into a world-class painter here. For the first time, Vemeers life, his network and his relationship to the city of Delft is the central focus of an exhibition.On the basis of more than 100 objects from Dutch and foreign collections, including masterpieces by Delft painters, objects of applied art, maps, prints, drawings, books, biographical documents and other archival matter, a picture of the bustling city atmosphere of the 17th century will be painted.

Vermeer's Delft

Maggi Giles

Jacobus Anthonie Meessen

Drukkerij en Uitgeverij J.H. de Bussy

'Verzameling van Photographiën van Landschappen en Volkstypen in den Oost-Indischen Archipel'

Maximiliaan van der Gucht

Stoel bekleed met tapijtweefsel, waarschijnlijk gediend hebbende voor de vergaderingen van van Veerigraden. Zowel rug en zitting als achterstijlen tussen rug en zitting zijn bekleed met tapisserie met een patroon van gestrooide bloemen (op een donker fond) en door een lint samengebonden en -gestrikte bloemtakken en -tuiltjes. 
 
Opdracht aan Van der Gucht 'een en veertich tapijte stolen daer onder eene presidiale armstoel' welke M. v.d. Gucht 8 mei 1662 aannam te vervaardigen. Uit het oorspronkelijke contract verder dat 'de heeren Burgemeesteren zullen tot voldoeninge van betalinge van de voorz. tapijten aan voorn. Van der Gucht cedeeren en opdragen zeeckere huysinge en de erve daerinne de voorn. Van der Gucht tegenswoordig woont, genaemt het Catarinen Convent, vrij sonder eenige oncosten van de opdrachte XL penningh, mitsgadens noch twee hondert guldens des zal bij Van der Gucht gehouden zijn gelijck hij belooft mits dese boven de voorsz. tapijten ten behoeven als voren te maecken een en veertich tapijte stoelen [...]'

Bendoro Radenajoe Tjondro-negoro 
(foto uit familiealbum van sultan Hamengku Buwono VIII)

Bendoro Raden Ayu Condronegoro

De vazen zijn peervormig en hebben een concaaf-conische voet met een standring en een zeer spits toelopende hals. De vazen hebben een zogenoemd 'powder blue'-decor waarin op de buik twee lotusvormige cartouches waarin een rots, bloeiende planten en een vliegende vlinder.

Dirk Boode

Karton van een glas-in-loodraam

Franciscus Wilhelmus van der Haagen [Arnhem]

contreforten kooromgang, Nieuwe kerk (vroeger St. Ursul's)

Truus Nienhuis

Enigszins Delft IV

Jan Rot

Een constructie van rechthoekige ruimtelijke doosjes. Een lange staande doos (deze vormt de as van het werk) waaromheen, iets onder elkaar, zich als het ware twee 'liggende' griekse kruizen zijn gemonteerd. Het geheel staat op vier dunne, enigszins doorbuigende pootjes.

Bouwsel

Op 9 oktober zijn de winnaars bekend gemaakt van de fotowedstrijd “Jouw kijk op de stad”. Een droom die uitkwam voor de gelukkigen. Inmiddels hangen de werken bij de entree van museumcafé Blauw en kunnen we aan de hand van de reacties van de museumbezoekers wel stellen: het zijn terecht winnende werken. Tijd om het licht op deze fotografen te schijnen.

Expositie winnaars fotowedstrijd

De Lampetkan

Dienschaal gedecoreerd met het zogenaamde 'Chinese tuin' decor

Colofon

Johan Hendrik Sikemeier

Glas-in-loodraam met het wapen van Willem van Oranje

Glas-in-loodraam met het wapen van Willem van Oranje

Jan Luyken

'Lijndraaier'

Notenhouten Lodewijk XIV stoel

Jackson Li

Dirk van Dien

het zandje voor Kruithuisbrug

Bram Zwartjens

Brug - Compositie

Paul Roos

Tan Heck

Museum Prinsenhof Delft

Tentoonstellingsaffiche 'Bloempotgens met tuyten', 1992

Jan Henderikse

US $ one cent coins

Cornelis Troost

Familieportret van Johanna Suzanna Teding van Berkhout-Ghijs (1688-1717) en haar drie zonen, Pieter (1711-1744), Jan (1713-1766) en Coenraad (1714-1770). 
 
Johanna Susanna Ghijs is postuum afgebeeld als Flora achter een balustrade met haar drie zoontjes: Pieter (1711-1744), Jan (1713-1766) en Coenraad (1714-1770); dochter Susanna Maria (1717-1779) niet afgebeeld; het geheel in een landschap, met linksboven grote draperie, op de voorgrond een etend aapje. 
Johanna Susanna Ghijs was in 1717 overleden na de geboorte van haar vierde zoontje, dat in 1720 stierf. Troost maakte haar portret naar een schilderij van Hieronymus van der My, dat hij in opzet vrij nauwkeurig overnam. Hij voegde er wel zijn zwierige schilderwijze aan toe en gaf haar in plaats van de pruik, met stijve naar achteren lopende rijen krullen, een bloemenmutsje. 
Volgens Mario Praz, in zijn boek "Conversation Pieces" (London 1971), heeft Troost in het schilderij willen aanduiden dat de moeder was overleden door haar als het ware uit een graftombe te laten rijzen. De beide cypressen op de achtergrond zouden dan een funeraire betekenis hebben. Het stenen postament was echter een zeer gebruikelijk compositie-element en het landschap en de bloemen zijn geheel in traditie van Caspar Netscher. Wel typerend voor Troost is het virtuoze kleurgebruik, de directheid waarmee hij zijn geportretteerden heeft 'gevangen' en de ongedwongen pose, die vooral opvalt bij de blokfluit spelende jongen rechts. 
 
Jan Teding van Berkhout (1713-1766) bezat later een collectie schilderijen en tekeningen die in 1767 geveild werd. De familieportretten bleven buiten de veiling.

Familieportret van Johanna Susanna Teding van Berkhout-Ghijs als Flora en haar drie zonen


Kussen met episode uit de geschiedenis van Jozef: Jozef die zijn vader Jacob voorstelt aan de farao (gen. 47, vs 7).

Kussen met Jozef die zijn vader Jacob voorstelt aan de farao

Jaap Gidding

Adrianus Koert

Naast de traditionele bloem- en landschapsdecors van het Blauw-Delfts, was er ook ruimte voor nieuwe ontwerpen. Hiervoor werden decors ontworpen door schilders die werkzaam waren bij De Porceleyne Fles zoals Leon Senf, J.T.M Visser, W.D. Oosterloo. Ook verleende De Porceleyne Fles opdracht aan zelfstandig werkende kunstenaars. Vooral in de crisisjaren '30 van de vorige eeuw werd geëxperimenteerd met vernieuwde decors. Daarmee werd getracht een groter, artistiek bewust publiek te bereiken door de productie van minder traditionele vormen en decors in gang te zetten. De omzet van het Blauw-Delfts was immers drastisch gedaald. 
Eén van de kunstenaars die werd gevraagd decors te ontwerpen was Jaap Gidding. Kenmerkend voor zijn werk is de expressieve wijze van decoreren die bestaat uit grillige lijnen in combinatie met op de natuur geïnspireerde vormen. De meeste ontwerpen van Gidding zijn symmetrisch. Opvallend is de overeenkomst die de decors op het aardewerk vertonen met die op de vazen van glas en de gordijnstoffen van zijn hand. De Porceleyne Fles behaalde hiermee niet de beoogde verkoopresultaten en de ontwerpen van Gidding werden slechts in blauw en goud uitgevoerd. Toch werden in 1943 opnieuw enkele ontwerpen van Gidding in productie genomen. 
Behalve voor De Porceleyne Fles ontwierp Gidding omstreeks 1925/26 ook voor de Plateelbakkerij Zuid-Holland (PZH) en Regina, twee aardewerkfabrieken in Gouda. Voor de PZH maakte hij circa 40 decors in de Art Deco-stijl die vergeleken kunnen worden met zijn ontwerpen voor de Glasfabrieken in Leerdam waar hij in de periode 1916-1930 glas versierde. Nadat Gidding in eerste instantie bestaand glas versierde, ging hij over tot het versieren van glas naar eigen ontwerp. De glasmodellen waren vergelijkbaar met bijvoorbeeld het hier afgebeelde vaas uit 1933 voor De Porceleyne Fles. De vorm is slank, met een getrapte voet en een licht naar buitengebogen liprand. De versieringsmotieven op het glas en aardewerk vertonen onderlinge overeenkomsten in de grillige lijnen en abstracte naturalistische motieven.

Zelfportret van Eduard Houbolt

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Ga je akkoord met onze cookies?