Koninklijke van Kempen en Begeer

Proefafslag Delftse Vroedschapspenning

Hendrick van Vliet

Interieur van de Nieuwe Kerk te Delft. Interieur gezien vanuit het koor naar het noordwesten, het schip is nog net zichtbaar. Op de voorgrond een vers gedolven graf. 
 
Met dit genre slaagden de schilders erin de illusie te wekken dat de toeschouwer van het schilderij zich in de afgebeelde ruimte bevindt. De nauwkeurige perspectivistische opbouw en het invallende, heldere zonlicht op de zuilen en vloer geven de ruimte een ijl en open karakter. De zich achterin de kerk bevindende ongedwongen geschilderde personages zorgen voor een natuurlijke, levendige weergave. Het open graf (vaak met doodgraver) komt op veel kerkinterieurs van Van Vliet voor. Het is een verwijzing naar de sterfelijkeid van de mens en een aansporing tot een godvruchtig leven. Toen zijn collega's Emanuel de Witte en Gerard Houckgeest uit Delft vertrokken had Van Vliet een monopoliepositie in dit typisch Delftse genre.

Interieur van de Nieuwe Kerk in Delft

Cornelis de Man

Links op de voorgrond is een grafdelver bezig met de voorbereiding van een graf, 2 figuren, 1 zittend en 1 staand, beide met een hoed naast de linker figuur staat een kruiwagen, rechts een man gekleed in een rode mantel, witte kousen en een zwarte hoge hoed. Op de bank zit een vrouw, gekleed in donkere kleding en haar hoofd is bedekt met een zwarte hoofddoek. In het midden een man met een hoge hoed, groene mantel en een witte broek, naast hem een vrouw gekleed in een zwart/witte jurk met daaronder een rode rok, haar hoofd is bedekt met een zwarte hoofddoek, naast dit koppel een hond. Rechts het koorhek en de kansel, op de trap voor het koorhek zit een man met stok gekleed in het zwart. Links achter 2 mannen gekleed in het zwart. Op de pilaren hangen wapenborden. Aan een lange kabel hangt een kroonluchter.

De Oude Kerk van Delft

Jan Schoonhoven

Gotisch kerkinterieur met prediker en vrouw


Anoniem

Een grote stadsbrand richtte op 3 mei 1536 enorme verwoestingen in Delft aan. Ongeveer 2000 huizen gingen hierbij verloren. De Oude en Nieuwe Kerk werden zwaar beschadigd, evenals een groot aantal kloosters. Alleen het zuidoostelijk deel van de stad (het huidige winkelcentrum De Veste) en de terreinen in het noordoosten bleven gespaard. 
De hitte was zo groot dat de klokken in de torens smolten. Op het schilderij zijn de delen van de stad die verbrand zijn in lichtere kleuren geschilderd dan het deel dat behouden bleef. 
Het is de oudste geschilderde plattegrond van een Noord-Nederlandse stad. De schilder heeft een combinatie toegepast van de plattegrond, recht van boven gezien voor de vorm en het stratenpatroon van de stad en de vogelvlucht voor de gebouwen, waar men als van schuin boven tegenaan kijkt. 
 
Op de lijst staat, in gotische letters: 'viertien.kerkcken,veel.menschen.ende.huusen.al.sonder.ghetal.sijn.in. Delft ghebrant, dat stadhuys.ende.die.vleis.hal.1536' 
Dit is een chronodisticon (rijmend historisch chronogram). De rode letters vormen, omgezet naar Romeinse cijfers, het jaartal 1536. 
 
Het werk zou zijn getoond aan de landsheer Karel V als ondersteuning van een verzoek om vrijstelling van belastingen. De stad was in een dermate erbarmelijke staat, dat de jaarlijkse belastingen 'ordinaris bede' onmogelijk betaald konden worden. Delft kreeg uiteindelijk voor een periode van twintig jaar vrijstelling van deze belastingen. 
(zie artikel Een unieke plattegrond, Delft kort na de stadsbrand', Wim Weve, Delf zomer 2012)

Plattegrond van Delft na de stadsbrand van 1536

Cornelis van Kittensteyn

Allegorische voorstelling van de deugden van Willem van Oranje in de vorm van een triomftocht. Op de door olifanten getrokken praalwagens zien we steeds een in harnas gestoken Willem van Oranje. Op de tweede wagen ligt hij op zijn sterfbed en heeft een duivel boven hem net een pistoolschot op hem gelost, een verwijzing naar de moord in 1584. Naast het sterfbed staan drie mannen in zwarte harnassen met gesloten vizier. Dit zijn de drie gesneuvelde broers van Oranje: Hendrik, Adolf en Lodewijk. De ruiters achter de stoet vertegenwoordigen het nageslacht van Oranje, waaronder Maurits en Frederik Hendrik. De neergelegde wapens op de voorgrond verwijzen naar het Twaalfjarige Bestand (1609-1621). Op de olifanten zitten de personificaties van Geloof, Hoop en Liefde, de christelijke hoofddeugden. De Nederlandse leeuw houdt een stok vast met daarop de vrijheidshoed. De vrouwelijke personificaties verwijzen naar de christelijke, wereldlijke en krijgsdeugden die worden toegedicht aan Willem van Oranje en zijn familie. 
 
Hendrick Gerritsz Pot schilderde in 1620 een vergelijkbare triomftocht voor het Haarlemse prinsenhof, waarbij hij alle personificaties van de deugden benoemde.

Allegorie op de deugden van Willem van Oranje

Miniatuurhouder met de portretten van Willem van Oranje en zijn vierde vrouw Louise de Coligny. Willem van Oranje is afgebeeld op zijn sterfbed, Louise de Coligny met een rouwteken op haar hoofd. Volgens de overlevering zou Louise haar man voor Balthasar Gerards hebben gewaarschuwd, omdat zij zijn duistere gestalte niet vertrouwde.

Medaillon met miniatuurportretten van Willem van Oranje op zijn sterfbed en zijn vierde vrouw Louise de Coligny

Portret van Cornelis Musius (1500-1572), borstbeeld, afgebeeld in priestergewaad ovaal in het vlak gezet, in de hoeken een engel met wapen en de martelaarskroon.

Portret van Cornelis Musius

Augustinus Terwesten

Tekening van de, huidige, historische zaal (in museum Prinsenhof). 
 
Op een bijbehorend los papier staat vermeld; 'De Groote Sael op het Princenhof te Delft' en 'Overgenomen uit de Verzameling 'Gezichten en Oudheiden der Stad Delft'

'De Groote Sael op het Princenhof te Delft'

'Ehrlich währt am längsten'

Beleg van Oostende. Kaart van de verdedigings- en aanvalslinies rondom de stad en in omliggend gebied, links het kwartier van Spinola, rechts het kwartier van aartshertog Albrecht. Onderaan twee cartouches met de titel en de legenda's A-R en 1-34. Linksboven een inzet met een plattegrond van de stad in 1641

'HET BELEGH VAN OOSTENDE In de jaeren MDCI, MDCII, MDCIII en MDCIV'

Michiel van Mierevelt

Blad met een portret van Johan van Oldenbarnevelt, omringd door de namen van de vierentwintig rechters die hem ter dood hebben veroordeeld. Met randschrift in het Latijn en in de plaat onder het portret een Nederlands onderschrift van drie regels. Onder de prent staat een vers waarin de eer en onschuld van de landsadvocaat worden geroemd. 
 
bovenschrift 'Namen der vier-en twintig gedelegeerde Rechters van den advokaat Johan van Oldenbarnevelt Bij den Ambassadeur van Vrankrijk Beuls genoemt: Waer voor ijder vier-en-twintig honderd guldens heeft genoten'

'Namen der vier-en twintig gedelegeerde Rechters van den advokaat Johan van Oldenbarnevelt Bij den Ambassadeur van Vrankrijk Beuls genoemt: Waer voor ijder vier-en-twintig honderd guldens heeft genoten'

Blad met een portret van Johan van Oldenbarnevelt, omringd door de namen van de vierentwintig rechters die hem ter dood hebben veroordeeld, februari 1619. In de plaat onder het portret een cartouche met een Latijns onderschrift van drie regels. Onder de prent staat een vers waarin de eer en onschuld van de landsadvocaat worden geroemd. 
 
bovenschrift 'Namen Der vier-en-twintig gedelegeerde Rechters, van den advokaat Johan van Oldenbarnevelt, Bij den Ambassadeur van Vrankrijk Beuls genoemt: Waer voor ijder vier-en twintig honderd guldens heeft genoten'

'Namen Der vier-en-twintig gedelegeerde Rechters, van den advokaat Johan van Oldenbarnevelt, Bij den Ambassadeur van Vrankrijk Beuls genoemt: Waer voor ijder vier-en twintig honderd guldens heeft genoten'

Joachim Oudaan

'Praalbeeld voor den Vader des Vaderlands.'

'Prins van Orangien vermoort'

De prins van Oranje te Delft vermoord door Balthasar Gerards, 10 juli 1584. Op de voorgrond wordt de prins neergeschoten, op de achtergrond de terechtstelling van Bathasar Gerards op het schavot op 14 juli 1584. Linksboven de tekst 'Prins van Orangien vermoort'

Adriaen Claesz. de Grebber

Nautilusbeker

Willem Claesz. Brugman

Joachim Bellekijn

Late nautilusbeker met een voet uit een stuk en vlinders en insecten gegraveerd op de schelp. 
Late Nautilus cup with a solid foot and butterflies and insects engraved on the shell.

Philippe Luyda van Delft

Schotel met de vijf zintuigen, diep gedreven voor extra schittering. Het gladde middenstuk vormt groot contrast met druk bewerkte rand. Hierin zijn in vijf grote cartouches spelende putti, welke de zintuigen zien, voelen, horen, ruiken en smaak voorstellen. Deze worden afgewisseld door vijf kleine cartouches. Alle cartouches zijn omgeven door het kwabornament.

Schotel met de Vijf Zintuigen

onbekend

Frederik van Frijtom

Het schaaltje is bloemvormig en heeft een standring en een geaccoleerde rand met lip. Het plat heeft een bloemvormige cartouche met daarin een Hollands rivierlandschap met wolken, bomen, een huis en een brug waarop twee Hollandse reizigers met hoed en een ruiter te paard. Langs de rand loopt een blauwe band. 
Het schaaltje is qua vorm en decoratie een navolging van Delfts aardewerk vervaardigd door plateelschilder Frederik van Frijtom.

Schoteltje met zilveren montuur

Cornelis Jansz. van der Burch

Tazza (drinkschaal op voet) met een reliëf van Orpheus

Daniel Jacobsz. de Bergh

avondmaalsbeker met inscriptie: 'Sir Johan Gordoun' en een wapen met 3 everzwijnkoppen 
 
opschrift: 'In memorian Nobiliss. Dni. Joh. Gordony Equit Aur Dni de Smidars & Ecclesia Anglo-Delphensi donavit Alex Potreius Euifocum Eccles Pastor' 
 
keerzijde: 'Acquis en Décembre 1864, de la Régence de l'hôpital de Delft par l'Eglise Walonne de cette ville, en souvenir de l'Eglise anglicane, éteinte en 1724'

Avondmaalsbeker van de Waalse Kerk

Jan Luyken

Don Pedro (of Fernando) Pacieco, krijgsbouwmeester (ingenieur) van de hertog van Alva wordt met twee andere Spanjaarden opgehangen te Vlissingen, 8 april 1572. Met vele toeschouwers, op de achtergrond de masten van de schepen aan de kade 
 
Onderschrift: 'Don Pedro Pacieco opper krijgsbouwmeester des H. van Alva, nevens twee Spaensche jonkers opgehangen tot Vlissingen in den jaare 1572'.

Pacieco opgehangen te Vlissingen, 1572

avondmaalsbeker met inscriptie: 'Sir Johan Gourdon' en een wapen met 3 everzwijnkoppen 
 
opschrift: 'In memorian Nobiliss. Dni. Joh. Gordony Equit Aur Dni de Smidars & Ecclesia Anglo-Delphensi donavit Alex Potreius Euifocum Eccles Pastor' 
 
keerzijde: 'Acquis en Décembre 1864, de la Régence de l'hôpital de Delft par l'Eglise Walonne de cette ville, en souvenir de l'Eglise anglicane, éteinte en 1724'

Bierpul met deksel

Het Moriaanshooft

Jacob Wemmersz. Hoppesteijn

Jannetge Claesdr. van Straten

Grote pot met zilveren deksel met een beschildering in blauw bestaande uit drie ovale compartimenten die van elkaar zijn gescheiden door bloem- en bladornamenten. Op de buik een ovale uitsparing waarbinnen een chinoiserie voorstelling `het bezoek van koning Lu aan Confucius'. Boven op het zilveren deksel is het wapen van Delft gegraveerd.

Een Delftse faience 'dop pot' met een zilveren deksel.

De Grieksche A

Samuel van Eenhoorn

Peervormige kan met een zilveren montuur en beschilderd met het tulpmotief op de hals dat zo kenmerkend is voor het Chinese porselein in de Overgangsstijl. De term 'overgang' duidt de periode 1620 - 1680 aan, waarin de keizerlijke Ming-dynastie wordt overgenomen door de Qing in China. De ‘tulpen’ zijn als motief in China ontleent aan keramiek uit de stad Iznik in Turkije.

Een Delftse faience schenkkan met zilveren deksel.


Kan met oor en kleine tuit, met op de zogenaamde Nevers-blauwe ondergrond een groengele chinoiserie van planten en een bloemornament. Een zilveren tuit in de vorm van een leeuwenkop en een 
hartvormig deksel waarin geciseleerde Bacchus en druivenranken. Op het oor een wingerdblad.

Schenkkan met zilveren deksel en voet

Krisstyaen Krinssen van Borselen

Verguld doosje voor het Heilige oliesel

Op 14 september 1682 werd het Collegium Medico Pharmaceuticum opgericht. 
Onder dit gilde vielen de medici en de apothekers. Het collegium had een zegelstempel laten maken, dat gebruikt werd om leerboeken en diploma's van een embleem te voorzien. De afdruk toont de Godin der gezondheid Hygieia met beker en slangenstaf (attribuut van de Griekse God der geneeskunde Asklepios). De haan is het offerdier van Asklepios.

Zilveren zegelstempel van het Delftse Collegium Medico-Pharmaceuticum

Johannes van Coppenhage

Microscoop van Antoni van Leeuwenhoek (replica)

modellen van krissen, dolken, zwaarden, houwwapens, lansen en gereedschap

modellen van slag- en steekwapens

Modellen van wapens, timmergereedschap, spinnewiel, weefgetouwen, landbouwgereedschap, keukengerei en muziekinstrumenten.

modellen van steekwapens en andere gebruiksvoorwerpen, ingelijst

modellen van steekwapens van wapens, timmergereedschap, spinnewiel, weefgetouw, landbouwgereedschap, muziekinstrumenten

De schotel heeft een standring en een brede, schuin oplopende rand. Het plat heeft, binnen een dubbele cirkel, een decor van een veranda met hekjes en een ronde vaas met bloemen. Op de vertreding en het plat bevinden zich twee grote blauwe, golfvormige cartouches met daarin bloemenranken en een bloemvormige cartouche met bloemen. Tussen de cartouches bevinden zich voorstellingen van een karashishi tegen een achtergrond van pioenrozen.

modellen van wapens

Modellen van wapens en gereedschap.

modellen van wapens en gereedschap

Dirk van Dien

Gezicht op Pijnacker

Modellen van landbouw- en timmergereedschap.

modellen van wapens en landbouwgereedschap

modellen van wapens, landbouwgereedschap en timmergereedschap

modellen van wapens, timmergereedschap en enkele landbouwgereedschap

Bokaal, met deksel, op de kelk gedecoreerd met de leeuw van de Republiek der Verenigde Nederlanden, geflankeerd door takken met oranjeappels waartussen een duif boven lelies, en het opschrift: 'Salus Patriae'. Op de voet en deksel is bloem- en bladwerk gegraveerd.

Bokaal 'Salus Patriae'

Bokaal Delftsche schutterij

Bokaal met afbeelding van Charitas

Deze bokaal werd door het College van Diakenen in 1848 in gebruik genomen en was een geschenk van de toen in functie zijnde diakenen. Hun namen staan onder het voetstuk gegraveerd. De bokaal was (en is) eigendom van het dienstdoende college van diakenen en werd steeds bewaard door de broeder waar de eerstvolgende vergadering zou worden gehouden. Voorheen ging deze beker aan het einde van de vergadering rond voor de afscheidsdronk.

bokaal toegewijd aan vriendschap en broedertrouw

Op deze bokaal is een driemaster gegraveerd. Het schip is afgebeeld met volle zeilen en langs de rand is het opschrift `T behoude vaaren van het schip Walenburg' te lezen. Aan de andere kant van het glas is een V.O.C. monogram te zien met de letter A in een krans van bladeren. Dit betekent dat de bokaal in opdracht van, of voor de Amsterdamse afdeling van de V.O.C. is gemaakt. 
De deksel is versierd met loofwerk.

Dekselbokaal 't Behoude vaaren van het schip Walenburg'

Cornelis van Dijck

Bokaal op hoge voet, rijk versierd met Lodewijk XIV motieven en gladde cuppa, bewerkt met eenvoudig rankenmotief, waar- tussen reliefmedaillons van Koning George II van Engeland en Caroline van Brandenburg. Deksel in dezelfde trant versierd als de voet. In deksel inscriptie: 'Qui bibis hoc, regi bene sit, populisque precare, quos animes iunctos dividit unda duos.

Dekselbokaal met daarop koningin Caroline van Engeland (1683 - 1737)

Valentijn Bing

Samuel de Vletter

Hilmar Johannes Backer

Lambertus Hortensius wordt het leven gespaard tijdens het bloedbad te Naarden door de Spanjaarden door ingrijpen van zijn vroegere leerling Balmadio, 1 december 1572

Lambertus Hortensius gespaard door toedoen van Balmadio, 1572

Gregorius van den Toorn II

De cuppa is voorzien van een fries met musicerende en spelende putti. Langs de bovenrand is een band met mechanisch gegraveerd bladwerk. De onderkant van de cuppa en de voet zijn geprofileerd.

Verguld zilveren bokaal

Delft was in de 17de eeuw een broedplaats van talent, een plek waar belangrijke innovaties plaatsvonden. Hier groeide Johannes Vermeer (1632-1675) uit tot een schilder van wereldformaat. Voor het eerst staan Vermeers leven, zijn netwerk en zijn relatie tot de stad Delft centraal in een tentoonstelling. Topstukken van Delftse tijdgenoten worden getoond naast Delfts aardewerk, Delftse tapijten, archivalia en egodocumenten. Hiermee schetsen we een rijk beeld van het artistieke, intellectuele en sociale klimaat in Delft in de 17de eeuw.

Het Delft van Vermeer

Keramiekprijs De Kei wordt elke twee jaar uitgereikt aan een keramist van uitzonderlijke kwaliteit. Daarmee levert deze prijs een belangrijke bijdrage aan de vergroting van de bekendheid en waardering van keramische kunst van Nederlandse kunstenaars of kunstenaars werkend in Nederland.

Keramiekprijs De Kei 2023

Malawa / Hozan Zangana

Franciscus Wilhelmus van der Haagen [Arnhem]

contreforten kooromgang, Nieuwe kerk (vroeger St. Ursul's)

Delft en Willem van Oranje (1533-1584) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wie is deze sleutelfiguur uit de Nederlandse geschiedenis? Ontdek hier de belangrijkste gebeurtenissen in zijn leven, van zijn geboorte tot aan zijn dood in het Prinsenhof. 

H.K.H. Prinses Juliana schaatsen rijdende

Objectgegevens

Heb je een opmerking?