Van februari tot juni 2023 presenteerden we de tentoonstelling Het Delft van Vermeer. Wie was deze beroemde schilder? Hoe was hij verbonden aan Delft? En hoe zag Delft er eigenlijk uit in de 17de eeuw? We blikken terug op een uitzonderlijke tentoonstelling aan de hand van enkele highlights.

Een terugblik op de tentoonstelling 

Highlights uit Het Delft van Vermeer

Prinsenhof delft homepage

Jan Henderikse

The Sunny Side of Myrtle; Myrtle Avenue V

Maaike Roozenburg

Peter Odijk

Portret van Jacoba Theodora Odijk-van Delden

Portret van Jacoba Theodora Odijk-van Delden

Het bord heeft een schuine standring en een concave rand. Het bord heeft een decor van vissen, waaronder goudvissen met pluimstaarten en uitpuilende ogen, en een kreeft. Langs de rand loopt een band met ruitvormig servetwerk waarin zich bloempjes bevinden.

The Sunny Side of Myrtle; Myrtle Avenue I

Rijk van Lavieren

Portret van man, L.S.

Fotografie Kramer [Groningen]

'wie Asepta spuit, oogst mooi fruit'

Fotoreportagebedijf N. v.d. Horst

Bezoek aan de speeltuin "Ons Eiland" aan de Kortenaerstraat. (bron Nieuwe Leidsche Courant, 21 mei 1954)

Bezoek van H.M. de Koningin Juliana en Prins Bernhard aan Leiden, 1954

Greet van Amstel

73-6

Aart Houtman

Zonder titel (Panorama Delft)

Roel van Boshuysen May

Oude burgemeesterswoning

'Uw slaoogst  slagen, naar allisan vragen'

BV De Sphinx Maastricht

Carel Adolph Lion Cachet

Het bord is vervaardigd ter gelegenheid van de eerste verjaardag van koningin Juliana in 1910, zijn aan de voorkant voorzien van een gedrukte decoratie die is ontworpen door Lion Cachet (1864-1945). Op het plat is een J met een kroon afgebeeld, omgeven door gestileerde lelies en het opschrift '30 April 1909 30 April 1910'. De rand is versierd met medaillons omgeven door gestileerde naturalistische motieven.

Rudolf Bremmer

In het Westland

Adolf le Comte

De Porceleyne Fles - Royal Delft

Meestal werden tegeltableaus in een interieur aangebracht, een enkele maal evenwel ook op een buitengevel. Zo werd in 1884 een groot tableau van 400 tegels op de gerestaureerde gevel van de Waag in Alkmaar geplaatst. Dit experiment werd lovend door de pers ontvangen maar bleek helaas kort na het aanbrengen een mislukking. Dit leidde rond 1900 bij De Porceleyne Fles tot de ontwikkeling van het zogenoemde sectielaardewerk waardoor veel problemen rond keramiek in de buitenlucht voortaan tot het verleden behoorden. De oplossing bleek te liggen in het gebruik van gesinterde materialen. Kenmerkend voor het sectiel zijn de voegverbindingen die de hoofdlijnen van de tekening volgen zoals bij glas-in-lood waardoor onregelmatige tegelfragmenten ontstaan. De sectieltableaus werden zowel in een matte als in een gekristalliseerde uitvoering vervaardigd. De decoratie bestond uit dunne laagjes gekleurd porselein op een dikkere onderlaag van wit porselein, de zogenaamde pate-sur-pate techniek. Deze werden niet geglazuurd zodat het tableau ook in de buitenlucht een natuurlijk aanzien behield. De productie van het matte sectiel werd vanwege de hoge onkosten in beperkte mate toegepast bij de vervaardiging moesten de droog- en bakkrimp van de gekleurde decoratie en de onderlaag op elkaar worden afgestemd zodat de fragmenten niet kromtrokken of scheurden. 
Het sectieltableau 'Afgunst' is van de hand van Adolf le Comte. Het toont een vrouw in opperste emotie met de mond geopend en met gefronste wenkbrauwen. Zij is getooid met een kap met hoorns die wordt omgven door vlammen. Met haar spitse nagels krast ze over haar borst. De achtergrond bestaat uit grillig gevormde lijnen. Dit tableau werd samen met de sectieltableaus 'Mondscheinsonate' en 'Lusthof' tentoongesteld op 'De Eerste Internationale Tentoonstelling voor Moderne Decoratieve Kunst' te Turijn in 1902, waarvoor een gouden medaille werd uitgereikt.

Sectieltableau 'Afgunst'

Kees van Bohemen

Haan

Reinier Vinkeles

Jacobus Buys

Oranjeklanten uit Den Haag plunderen huizen in een straat in Delft, 19 september 1787 
onderschrift 'Haagsche Plunderbende te Delft'

'Haagsche Plunderbende te DELFT'

De schotel is gewelfd, heeft een standring en een centraal decor van rotsen met bloeiende planten. Langs de rand loopt een band met alternerende arcering waarin vier ovale cartouches met een bloem. De theekom is convex-conisch van vorm, heeft een standring en is op het plat gedecoreerd met een bloempje. Langs de binnenrand loopt een band met alternerende arcering waarin vier ovale cartouches met een bloem. De buitenwand heeft een decor van rotsen met bloeiende planten.

Johan Christiaan Grabijn

Nieuwe Kerk met praalgraf Hugo de Groot (1583 - 1645)

Piet Kramer

Zelfportret van Piet Kramer

onbekend

Kuipvormige botervloot, met twee oren en deksel, gedecoreerd met diverse bloemen waaronder korenbloemen, viooltjes, tulpen, kievitsbloem, gentiaan. 
Dekselknop in vorm van een slak op een wijnblad. 
 
In oorsprong ontleent dit type model zijn vorm aan de houten, uit duigen bestaande, boterkuipjes. Dergelijke vormen zijn overgenomen in Delfts aardewerk waarbij men soms zelfs de handvatten en hoepels nabootste. De vlootjes werden door de Delftse plateelbakkers met allerlei verschillende decors op de markt gebracht.

De Twee Scheepjes

Anthony Pennis

Balustervormige, achtzijdige dekselvaas, met gewelfd deksel, met in geprofileerd, blauw cartouche met lofwerk een staande Chinees, een zogenaamd 'zotje', voor hek tussen hoge bloemen, voorgrond paviljoentje aan vijver. 
Een cartouche aan de onder- en bovenzijde afgesloten met schelpmotief, aan weerszijden cartouche met floraal motief en op de achterzijde een vegetatief ornament. Op voet en halsrand sierornamentjes en op deksel bloemmotief.

Dirk Boode

Karton glas-in-loodraam Remonstrantse kerk, Dordrecht

zittende naakte vrouw

Leonaert Bramer

Na het sneuvelen van Achilles in de strijd om Troje twisten zijn wapenbroeders Ajax en Odysseus om het bezit van diens wapenuitrusting. Wanneer de Griekse aanvoerders de wapens toewijzen aan Odysseus, ontsteekt Ajax in blinde woede en wil hij hen doden. De godin Athena laat hem echter een kudde schapen aanzien voor zijn strijdmakkers. Als Ajax weer bij zijn positieven komt en de door hem aangerichte slachting onder de onschuldige dieren overziet, pleegt hij zelfmoord door zich in zijn zwaard te storten. Veel later zal hij Odysseus, tijdens diens bezoek aan de onderwereld, nog verbitterd herinneren aan de strijd om de wapenuitrusting van Achilles. Voor zover bekend vormt het schilderijtje van Bramer de enige uitbeelding van deze episode uit de Trojaanse oorlog in de westerse schilderkunst. Eveneens de offering van Iphigeneia is het ontwerp ontleend aan Ovidius' Metamorfosen. Mogelijk hebben de schilderijen deel uitgemaakt van een grotere serie scènes uit de Metamorfosen.

De twist tussen Ajax en Odysseus

Henk Tieman

The Sunny Side of Myrtle; Myrtle Avenue IV

Sebastiaan Dadler

penning op het overlijden van Willem II

penning op het overlijden van Willem II (1625 - 1650)

Flip Hamers

Nederlandsche Oliefabriek 

Receptenboekje 'Calvè-Delft's visch boekje'

Receptenboekje 'Calvé-Delft's visch boekje'

Eduard Houbolt

Duinlandschap met zicht op Den Haag

Zicht op Den Haag

Fons Brasser

Beschrijving van het (kunst)werk: Wit vlak met links van het midden een staande rechthoek met de basis op de rand van het papier. Van midden boven naar de linkerzijkant van de rachthoek loopt diagonaal een scheur in het papier.

Zonder titel

Fa. H. Tollenaar

Op kleed zittende, naakte jonge vrouw

Willem van Aelst

Stilleven met perzikken, pruimen en meloen op een marmeren tafel met een blauw kleed

Vruchten op een marmeren tafel met een blauw kleed

Jacob Houbraken

Hendrik Pothoven

Antonio Moro

Pieter Meyer

Jacobus Haffman

Portret van Anna van Saksen (1544-1577)

Oost Indisch Huis: binnenplaats

Erik Pape

Centraal staat een vrouwenfiguur (buste) in zwart vest afgezet met brede witte biezen, over linker schouder kijkend, en in prent links van deze figuur tweemaal (uitsnede) herhaald. Boven haar hoofd bladeren, een klein gestreept vlak, een cirkel (zon), en enkele zwevende maar bemeten en berekende (zo lijkt het; cijfers bij de hoeken) lijnen, als op een bouwtekening.

Schaduwbepaling

Tegelveld van 2x2 tegels met ieder een naar links staande krijger. Tegel met krijger met gepluimde hoed, krijger die een lans op zijn rechter schouder draagt, vaandeldrager en krijger met een lans in zijn rechterhand. Hoekvulling: Franse lelie.

Portret van een vrouw

Museum Lambert van Meerten, interieur met bedstee

Heidelandschap met slingerende weg

Dirk van Dien

Blauw reliëf

The Sunny Side of Myrtle; Myrtle Avenue III

Terrine in de vorm van een zwaan

Anefo 1943-1989

Prins Bernhard en burgemeester van Kinschot op het bordes van het stadhuis. 
 
Achterop de foto een Copyright "Anefo" stempel met in potlood HL4735, foto komt ook voor in de Nationaal Archief Beeldbank in de Fotocollectie Anefo als Bestanddeelnummer 900-4735 met als fotograaf Willem van de Poll

Bezoek van Prins Bernhard aan Alkmaar op zijn tocht door West Nederland (Den Haag, Delft, Amsterdam, Haarlem, Alkmaar enz.) op zijn verjaardag, 29 juni 1945

Koninklijke Tichelaar Makkum

Rood bakkend aardewerken fragment bedekt met slip en loodglazuur en versierd met een ingekraste, polychrome voorstelling van Johannes (?).

J.C.J. Vanderheyden

Op een met grauw linnen omspannen paneel is een kleiner maar dikker paneeltje bevestigd, beschilderd met lichtblauw en wit (voorzijde), en langs de randen (omtrek) zwart.

Skyline op hout

Alfons Braaksma

Delft

Koninklijke Nederlandse Munt

juwelier H.C. Jedeloo

Legitimatiepenning van opperbrandmeester J. den Braanker

Hugo Tutein Nolthenius

Opmars

Emrik & Binger

Hoog & Kruyt

portret van Willem van Oranje, borststuk 3/4 naar rechts, met onderschrift 'Prins Willem I. Vader des vaderlands'.

'Prins Willem I. Vader des vaderlands'

Conische voet. Stam met basisknoop, een gelede knoop en onder bovenste knoop een afgeplatte knoop. Conische kelk met afgeronde basis, gedecoreerd met een voorstelling van de Hollandse stedenmaagd met een speer met vrijheidshoed. In haar linkerarm houd zij een cornucopia (hoorn des overvloeds) en steunt zij op de Hollandse leeuw. Achter haar staat een boom met (oranje)appeltjes. Het geheel is weergegeven op een grassig grondje met hieronder het opschrift 'Vreede en Vryheyd'.

Kelkglas 'Vreede en Vryheyd'

Portret van een dame

G.F.J. Bley

Badplaats Sindse Merte

The Sunny Side of Myrtle; Myrtle Avenue VI

Lezende, naakte man met snor, zittend op een bankje

Een demonisch figuur met hars vastgezet in een Chinees porseleinen schaaltje. Het spitse hoofd van het figuurtje symboliseert de Levensboom. Waarschijnlijk gebruikt bij rituelen.

hampatong

Museum Prinsenhof Delft

Tentoonstellingsaffiche 'Contour '58', 1958

Johan Coenraad Altorf

Een bijzondere samenwerking is die van J.C. Altorf (1876-1955) en de Porceleyne Fles. Altorf werd opgeleid door Odé en Lacomblé aan de Academie voor Beeldende kunsten in Den Haag, in de periode 1894-1897. Toch duurt het het dan meer dan 30 dertig jaar voordat Altorf twee ontwerpen voor dierplastieken zou maken voor de Porceleyne Fles. Dit betekent natuurlijk niet dat Altorf geen contacten had met de Delftse kunstwereld. Er waren verschillende Delftse leden bij de Haagsche Kunstkring. Waarschijnlijk exposeerde Altorf in 1904 via deze contacten werk bij de Delftse kunstvereniging ‘Comité van Sint Lucas’.

Zittende aap

Zonder titel (atelierschilderij-outlook)

Mannelijk voorouderbeeld, adu siraha salawa

Karton van een glas-in-loodraam

Adriaen Thomasz. Key

Portret van Charlotte de Bourbon

Affiche van de presentatie 'Tromp een mythe ontmaskerd', 2012

De Swaen (Gouda)

Willem Jansz. Verswaen

Joachim Wttewael

Onder de naar voren uitspringende houten kroonlijst van de schoorsteenboezem werden in de 17de eeuw ook wel grote tegeltableaus aangebracht, meestal met een hoogte van 13 tegels. In de vroege 17de eeuw was weinig meer betegeld dan de kamerwand waartegen de schouw stond. Geheel betegelde kamers of tegellambriseringen kwamen pas later in zwang. 
Het uitgangspunt bij haardachterwandtableaus was symmetrie. De twee, links en rechts van de rookbaan geplaatste achterwandtableaus zijn altijd pendanten. Een volledige betegeling van de achterwand bestaat uit een paar pilasters en een pendant stel tableaus. Dit kwam ook in eerste helft 17de eeuw niet vaak voor. Naast de pilasters zijn een enkele keer opnieuw op elkaar afgestemde tableaus aangetroffen. Kamers met haardachterwandtableaus behoren tot de meer representatieve vertrekken in de woonhuizen welvarende ambachts- en kooplieden. De tableaus waarvan de herkomst is te achterhalen, zijn allen afkomstig uit burgerwoonhuizen en niet uit officiële regeringsgebouwen. 
In de 17de eeuw kwam in de schilderkunst een einde aan de gekunstelde, internationale stijl van het Maniërisme. De stijl van de achterwandtableaus veranderde echter weinig. De afbeeldingen zijn onder te brengen in vier hoofdgroepen: de oudheid, personificaties, de bijbel en de Oranjes. Op de oudste voorbeelden zijn menselijke figuren afgebeeld staande op een plavuizen of hardstenen vloer. Bij latere tableaus staan ze op een heuvelachtig grondje met een rijtje struikjes. De personificaties van 'Geloof', 'Hoop' en 'Liefde' staan altijd op grondjes en niet op plavuizen vloeren. 
Veel van dit soort tableaus zijn op de laagste horizontale tegelrij voorzien van een tekstband. Tableaus met op de onderste horizontale tegelrij een tekstvermelding tussen twee horizontale strepen zijn bekend van 1615 tot 1630. Deze zijn doorgaans wat ouder dan tableaus met tekstvermeldingen binnen een cartouche. Bij de meeste tekstbanden beslaat de tekst 1 tegel en is op flankerende tegels een rocaille geschilderd. De rest van de tegel is opgevuld met arcering of stippen tegen een egaal lichtblauwe achtergrond. 
Als modeverschijnsel verdwenen de achterwandtableaus tegen einde van het tweede kwart van de 17de eeuw. Rond het midden van de eeuw stopt het gebruik van haardachterwandtableaus. De productie van haardachterwandpilasters echter, wordt niet gestaakt, deze ontwikkelen zich op eigen wijze verder. 
 
In 1621 wordt de plateelbakkerij 'De Swaen' gesticht. Willem Jansz Oliviers, die zich enige jaren later Willem Jansz Verswaen noemt, voert het beheer over de plateelbakkerij. De bakkerij is gelieerd aan de Rotterdamse tegelbakkerij 'Den Bergh Sion' die wordt beheerd door de zwager van Verswaen, Henrick Gerritsz van den Heuvel. Vanuit het Rotterdamse bedrijf wordt de vrije vestiging van 'De Swaen' gesteund. De productie van het Goudse bedrijf bestaat vooral uit tegels, 'slaet- en cantschotelen' in vele maten en uitvoeringen, kommen, potten en zoutvaten.

Steven van der Kruit

Breuklijnen

Anita Schoonhoven-de Geus

nieuwjaarskaart december 1954

Plateelbakkerij Rozenburg

Gerke Henkes

Weet je al wanneer je ons museum gaat bezoeken? Je bestelt alvast eenvoudig je tickets online.

Koop je tickets alvast online

Willem van Oranje

Tentoonstellingsaffiche 'Breekbaar licht', 1957

De schotel is gewelfd en heeft een standring en een centraal decor van rotsen met bloeiende planten. Langs de rand loopt een band met alternerende arcering met daarin vier ovale cartouches met een bloem. De half-bolvormige kommen hebben een standring en zijn op het plat gedecoreerd met een bloempje. Langs de binnenrand loopt een band met alternerende arcering met daarin vier ovale cartouches met een bloem. De buitenwand heeft een decor van rotsen met bloeiende planten.

Willem Swidde

Nicolaas Visscher

Chateau de Gunterstein

De schotel is geplooid en heeft een standring. De schotel heeft binnen een enkele cirkel, een centrale bloem met daaromheen bloembladvormige cartouches waarin zich bloemen bevinden. Langs de rand loopt een band met geplooide cartouches met daarin bloemen met rankwerk. De buitenwand heeft een decor van bloemenranken.

Ronald van Ooijen

Beschrijving van het (kunst)werk: Fietsenmaker en wielrenner. Naakt met wielrennershelm in de hand voor zijn gereedschap

Voorstudie voor het Vorstinnenraam in de Nieuwe Kerk te Delft: Louise de Coligny met Frederik Hendrik op de arm

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Openingstijden

Blijf op de hoogte

Voorstudie voor het Vorstinnenraam in de Nieuwe Kerk te Delft: Louise de Coligny met Frederik Hendrik op de arm

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Openingstijden

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Blijf op de hoogte