Van februari tot juni 2023 presenteerden we de tentoonstelling Het Delft van Vermeer. Wie was deze beroemde schilder? Hoe was hij verbonden aan Delft? En hoe zag Delft er eigenlijk uit in de 17de eeuw? We blikken terug op een uitzonderlijke tentoonstelling aan de hand van enkele highlights.

Een terugblik op de tentoonstelling 

Highlights uit Het Delft van Vermeer

Prinsenhof delft homepage

If you know when you will be visiting the museum, book your tickets now, online.

Book your tickets online

William the Silent

Weet je al wanneer je ons museum gaat bezoeken? Je bestelt alvast eenvoudig je tickets online.

Koop je tickets alvast online

Willem van Oranje

Speld met het wapen van Noord-Holland

Delft en Willem van Oranje (1533-1584) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wie is deze sleutelfiguur uit de Nederlandse geschiedenis? Ontdek hier de belangrijkste gebeurtenissen in zijn leven, van zijn geboorte tot aan zijn dood in het Prinsenhof. 

Wie was Willem van Oranje?

In korte, beeldende verhalen nemen we je mee in onze collectie. Geniet nog even na of verdiep je in bijzondere objecten.

Verhalen

De Porceleyne Fles - Royal Delft

N. de Graaf

Een rond bord, zogenaamd Zwart Delfts met floraal decor op zwart fond, op standring. Decoratie aan de rand met bloemmotieven en in het midden bloemmotieven en een vliegende vogel. 
 
In 1978 bestond De Porceleyne Fles 325 jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum werd de productie hervat van het befaamde Zwart-Delfts van weleer. De voorwerpen met een polychrome versiering op een glanzende lakzwarte ondergrond komen wat betreft de vorm in grote lijnen overeen met het type producten dat al eeuwen lang in Delft werd gemaakt. De hier afgebeelde collectie uit 1978 bestaat uit een serie schotels en tevens uit nieuw ontworpen vazen, schaaltjes en een kom. 
Aan het begin van de achttiende eeuw liet men zich inspireren tot dergelijk zwart Delfts door lakwerk en het zogenoemde Famille Noir porselein na te bootsen. Dergelijk geëmailleerd Chinees porselein in de kleuren vert, rose, noire en jaune ontstond tijdens het bewind van keizer Kangxi (1662-1722). In de negentiende eeuw verdeelde men dit porselein onder in familles en werd de overheersende kleur hieraan toegevoegd. 
Om in het jubileumjaar 1978 het Zwart-Delfts te introduceren, werd het jaar daarvoor opnieuw begonnen met de ontwikkeling van dit product. Nieuwe decors werden ontworpen die in samenwerking met de modelleur en het ceramisch laboratorium werden afgestemd op kleuren, modellen en glazuur. 
In een publicatie uit 1978 waarvan de titel verwijst naar de gelijknamige in 1962-1963 te Amsterdam gehouden tentoonstelling 'Het wondere zwart van Delft', spreekt de toenmalige directeur van De Porceleyne Fles, J. Dekker, zijn bewondering uit voor 'de levendige plateelkleuren met teruggehouden toon, aangebracht tegen het diepe, lakzwarte fond, afgedekt met transparante glazuur, waardoor de typische zachte hoogglans ontstaat en daardoor sterke herinneringen oproept aan de zo beroemde chinese lakpanelen'. Hierbij vallen op 'de fraaie oosters-georiënteerde bloem- en bladmotieven, die tot evenwichtige decors zijn samengesteld', aldus Dekker, 'terwijl veel van deze decors verder uitgewerkt werden door de toevoeging van een sierlijk vogelmotief'. Op 26 september 1978 werd de jubileumcollectie Zwart-Delfts aan Koningin Juliana gepresenteerd. 
Ongetwijfeld zal vooral de faam van het achttiende eeuwse Zwart-Delfts de beweegreden zijn geweest om juist bij het 325-jarig jubileum een dergelijke productie te hervatten. Het glanzende lakzwarte Delfts geldt immers als het ultieme bewijs van de technische hoogstandjes uit die tijd. Tot op de dag van vandaag wordt een keur aan zwart siergoed op de markt gebracht: van wandversiering en kaststellen tot kandelaars en in tal van kleuren uitgevoerde koetjes. 
In de jaren 70-80 werd in Gouda eveneens aardewerk met een hoogglanzend zwart oppervlak op de markt gebracht. Voorwerpen als een plateau en theebusjes vertonen een fraai Oosters decor met karakteristiek bloemwerk en pagodeachtige bouwsels.

rond bord met aan de rand bloem- en takmotieven, in het plat een bloemenboeket met een zittende vogel. 
 
In 1978 bestond De Porceleyne Fles 325 jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum werd de productie hervat van het befaamde Zwart-Delfts van weleer. De voorwerpen met een polychrome versiering op een glanzende lakzwarte ondergrond komen wat betreft de vorm in grote lijnen overeen met het type producten dat al eeuwen lang in Delft werd gemaakt. De hier afgebeelde collectie uit 1978 bestaat uit een serie schotels en tevens uit nieuw ontworpen vazen, schaaltjes en een kom. 
Aan het begin van de achttiende eeuw liet men zich inspireren tot dergelijk zwart Delfts door lakwerk en het zogenoemde Famille Noir porselein na te bootsen. Dergelijk geëmailleerd Chinees porselein in de kleuren vert, rose, noire en jaune ontstond tijdens het bewind van keizer Kangxi (1662-1722). In de negentiende eeuw verdeelde men dit porselein onder in familles en werd de overheersende kleur hieraan toegevoegd. 
Om in het jubileumjaar 1978 het Zwart-Delfts te introduceren, werd het jaar daarvoor opnieuw begonnen met de ontwikkeling van dit product. Nieuwe decors werden ontworpen die in samenwerking met de modelleur en het ceramisch laboratorium werden afgestemd op kleuren, modellen en glazuur. 
In een publicatie uit 1978 waarvan de titel verwijst naar de gelijknamige in 1962-1963 te Amsterdam gehouden tentoonstelling 'Het wondere zwart van Delft', spreekt de toenmalige directeur van De Porceleyne Fles, J. Dekker, zijn bewondering uit voor 'de levendige plateelkleuren met teruggehouden toon, aangebracht tegen het diepe, lakzwarte fond, afgedekt met transparante glazuur, waardoor de typische zachte hoogglans ontstaat en daardoor sterke herinneringen oproept aan de zo beroemde chinese lakpanelen'. Hierbij vallen op 'de fraaie oosters-georiënteerde bloem- en bladmotieven, die tot evenwichtige decors zijn samengesteld', aldus Dekker, 'terwijl veel van deze decors verder uitgewerkt werden door de toevoeging van een sierlijk vogelmotief'. Op 26 september 1978 werd de jubileumcollectie Zwart-Delfts aan Koningin Juliana gepresenteerd. 
Ongetwijfeld zal vooral de faam van het achttiende eeuwse Zwart-Delfts de beweegreden zijn geweest om juist bij het 325-jarig jubileum een dergelijke productie te hervatten. Het glanzende lakzwarte Delfts geldt immers als het ultieme bewijs van de technische hoogstandjes uit die tijd. Tot op de dag van vandaag wordt een keur aan zwart siergoed op de markt gebracht: van wandversiering en kaststellen tot kandelaars en in tal van kleuren uitgevoerde koetjes. 
In de jaren 70-80 werd in Gouda eveneens aardewerk met een hoogglanzend zwart oppervlak op de markt gebracht. Voorwerpen als een plateau en theebusjes vertonen een fraai Oosters decor met karakteristiek bloemwerk en pagodeachtige bouwsels.

Cornelis Tulk

Cornelis Tulk (1803-1893) begint bij De Porceleyne Fles als jongetje van 10 jaar, niet ongebruikelijk in die tijd. Voor deze theepot is witbakkende klei gebruikt met een doorzichtig loodglazuur. Hierdoor wordt het witte tinglazuur van het traditionele Delftse aardewerk overbodig.

Theepot met 'Tulk-zonnebloemmotief'

Leon Senf

onbekend

Anthonie Palamedesz.

Tegeltableau bestaande uit 3x4 tegels waarop afgebeeld een 'vrolijk gezelschap', naar een schilderij van Anthonie Palamedesz..

Tegeltableau 'Vrolijk gezelschap'

Bezoekers bij de trap in het Prinsenhof te Delft waar Willem van Oranje is vermoord door Balthasar Gerards op 10 juli 1584.

'Gezigt op de trap, op welke Willem Ie werd doodgeschoten te Delft, den 10 July 1584'

katoenen snoer met een koperen uiteinde om knopen aan te rijgen om te bewaren

Jan Verkolje (I)

Coenraet Decker

Johannes de Ram

Pieter Smith

Steven de Swart

Joris Arentsz. van Cleef

Deel van Caert Figuratief bestaande uit de stadsplattegrond en het panorama van Delft in gebeeldhouwde lijst waarin zinnebeeldige figuren. 
De kaart werd geproduceerd door de oud-burgemeester en stadshistoricus Dirck van Bleysweijck (1639-1681) en geeft een buitengewoon nauwkeurig beeld van de stad in het laatste kwart van de zeventiende eeuw. Rechts, onder het profiel, is de kaart van Delfshaven te zien, waar de Delftse VOC-schepen vertrokken en aankwamen. Rechtsonder bewonderen drie mannen producten van de Delftse plateelbakkerijen. De meeste objecten hebben een oosterse vorm en decoratie. 
De symbolen op de lijst hebben betrekking op de rechtspraak. De zon (gerechtigheid); andere symbolen zijn Stenen Tafelen (Tien Geboden), Wetboeken, Wapens, Bliksemschichten en een Driekoppige Hel-hond. Verschillende rechtssymbolen als gekruiste zwaarden, een balans, maatstokken, boeien en ketens en een gesel. 
De tekst op de linten heeft betrekking op het streven naar en naleven van gerechtigheid.

Kaart Figuratief: stadsplattegrond en panorama van Delft

De Gecroonde Theepot

Ary de Milde

Theepot met bolvormige romp, deksel ontbreekt, met schuine, taps toelopende tuit, groot C-vormig oor en brede, ingesnoerde voet en hals. Reliëfdecor van twee draken.

Leonaert Bramer

Plafondschildering met de Hemelvaart van Christus. In opdracht van het Delftse stadsbestuur beschilderde Leonaert Bramer het plafond en de wanden van de Grote Zaal in het Prinsenhof. De muurschildering is inmiddels verdwenen, alleen de plafonddecoratie bleef bewaard.

Plafondschildering van de Hemelvaart van Christus

Calvé Delft

Fles Calvé saus 'Tio Sancho', 300 ml

We willen dat iedereen netjes omgaat met elkaar, het gebouw en de tentoonstellingen. Lees hier hoe je samen met ons zorgt voor een veilig en fijn bezoek. Ook vind je hier de algemene voorwaarden.

Regels en voorwaarden

Jaap Gidding

Johannes Theodora Maria Visser

Naast de traditionele bloem- en landschapsdecors van het Blauw-Delfts, was er ook ruimte voor nieuwe ontwerpen. Hiervoor werden decors ontworpen door schilders die werkzaam waren bij De Porceleyne Fles zoals Leon Senf, J.T.M Visser, W.D. Oosterloo. Ook verleende De Porceleyne Fles opdracht aan zelfstandig werkende kunstenaars. Vooral in de crisisjaren '30 van de vorige eeuw werd geëxperimenteerd met vernieuwde decors. Daarmee werd getracht een groter, artistiek bewust publiek te bereiken door de productie van minder traditionele vormen en decors in gang te zetten. De omzet van het Blauw-Delfts was immers drastisch gedaald. 
Eén van de kunstenaars die werd gevraagd decors te ontwerpen was Jaap Gidding. Kenmerkend voor zijn werk is de expressieve wijze van decoreren die bestaat uit grillige lijnen in combinatie met op de natuur geïnspireerde vormen. De meeste ontwerpen van Gidding zijn symmetrisch. Opvallend is de overeenkomst die de decors op het aardewerk vertonen met die op de vazen van glas en de gordijnstoffen van zijn hand. De Porceleyne Fles behaalde hiermee niet de beoogde verkoopresultaten en de ontwerpen van Gidding werden slechts in blauw en goud uitgevoerd. Toch werden in 1943 opnieuw enkele ontwerpen van Gidding in productie genomen. 
Behalve voor De Porceleyne Fles ontwierp Gidding omstreeks 1925/26 ook voor de Plateelbakkerij Zuid-Holland (PZH) en Regina, twee aardewerkfabrieken in Gouda. Voor de PZH maakte hij circa 40 decors in de Art Deco-stijl die vergeleken kunnen worden met zijn ontwerpen voor de Glasfabrieken in Leerdam waar hij in de periode 1916-1930 glas versierde. Nadat Gidding in eerste instantie bestaand glas versierde, ging hij over tot het versieren van glas naar eigen ontwerp. De glasmodellen waren vergelijkbaar met bijvoorbeeld het hier afgebeelde vaas uit 1933 voor De Porceleyne Fles. De vorm is slank, met een getrapte voet en een licht naar buitengebogen liprand. De versieringsmotieven op het glas en aardewerk vertonen onderlinge overeenkomsten in de grillige lijnen en abstracte naturalistische motieven. 
Het met standring uitgevoerde bord is beschilderd met het decor "Dolfijn". De voorstelling toont een golfachtig symmetrisch patroon dat wordt herhaald op de vertreding en de rand.

Bord 'Dolfijn'

Anoniem

Een grote stadsbrand richtte op 3 mei 1536 enorme verwoestingen in Delft aan. Ongeveer 2000 huizen gingen hierbij verloren. De Oude en Nieuwe Kerk werden zwaar beschadigd, evenals een groot aantal kloosters. Alleen het zuidoostelijk deel van de stad (het huidige winkelcentrum De Veste) en de terreinen in het noordoosten bleven gespaard. 
De hitte was zo groot dat de klokken in de torens smolten. Op het schilderij zijn de delen van de stad die verbrand zijn in lichtere kleuren geschilderd dan het deel dat behouden bleef. 
Het is de oudste geschilderde plattegrond van een Noord-Nederlandse stad. De schilder heeft een combinatie toegepast van de plattegrond, recht van boven gezien voor de vorm en het stratenpatroon van de stad en de vogelvlucht voor de gebouwen, waar men als van schuin boven tegenaan kijkt. 
 
Op de lijst staat, in gotische letters: 'viertien.kerkcken,veel.menschen.ende.huusen.al.sonder.ghetal.sijn.in. Delft ghebrant, dat stadhuys.ende.die.vleis.hal.1536' 
Dit is een chronodisticon (rijmend historisch chronogram). De rode letters vormen, omgezet naar Romeinse cijfers, het jaartal 1536. 
 
Het werk zou zijn getoond aan de landsheer Karel V als ondersteuning van een verzoek om vrijstelling van belastingen. De stad was in een dermate erbarmelijke staat, dat de jaarlijkse belastingen 'ordinaris bede' onmogelijk betaald konden worden. Delft kreeg uiteindelijk voor een periode van twintig jaar vrijstelling van deze belastingen. 
(zie artikel Een unieke plattegrond, Delft kort na de stadsbrand', Wim Weve, Delf zomer 2012)

Plattegrond van Delft na de stadsbrand van 1536

Cornelis van Dijck

Kandelaar met het familiewapen Van Steelandt uit Den Haag

De Porceleyne Fles

Jacobus Harlees

Tot het assortiment van Jacobus Harlees behoren eveneens deze balustervormige, achthoekige dekselvaas die aan de voorkant beschilderd is met tussen twee banden gevat bloemwerk en een door schubben omgeven florale decoratie. De beschildering is omgrensd door een in reliëf uitgevoerde rand van S- en C-voluten. De gewelfde deksel is voorzien van een grillig gevormde knop. Bij deze dekselvaas ontbreekt het rococo-ornament in de cartouche. Des te nadrukkelijker is deze stijlvorm vertegenwoordigd in de knopvorm van de deksel. 
 
In tal van verschijningsvormen werd dit type vazen in Delft op de markt gebracht. Gedraaid of gevormd en al dan niet met een in blauw of polychrome beschildering had de klant een ruime keuze in gedekselde vazen. Dergelijk siergoed wordt in menige boedelbeschrijving of andersoortige documenten vermeld. Er is dan sprake van een drie- dan wel vijf- en soms oplopend tot zeventiendelig kaststel, waarvan dit type vazen deel uitmaakte.

Steengoed (bier)kan uit het Westerwald. Aan het lintoor zit nog een restant van het tinnen scharnier van het tinnen deksel. De decoraties zijn ontstaan door stempelen.

De Klaauw

De ovale onderschotel met geaccoleerde rand is in het plat gedecoreerd met een chinoiserie decoratie van twee oosterse figuren in een landschap (dezelfde voorstelling is terug te vinden in twee panelen op de terrine waarbij de onderschotel hoort).

Onderschotel


Harm Kamerlingh Onnes

Tegeltableau bestaande uit 3 x 3 tegels met een voorstelling van een bloemenmand met opschrift 'aan H T A', aan Hugo Tutein Nolthenius. 
 
De schilder Harm H. Kamerlingh Onnes (1893-1985) is een zoon van Catharina Augusta Tutein Nolthenius (Kitty; 1861-1936) en de schilder Menso Kamerlingh Onnes (1860-1925). Geïnspireerd door zijn buurman en oom Hugo begint Harm in 1933 met doldrieste pogingen glazuren van oosterse keramiek na te bootsen. Misschien zijn deze experimenten mede veroorzaakt door een reis van Harm in 1922-23 naar Nederlands-Indië, China en Japan. In de keuken aan de Nieuwe Plantage 30 mengen neef en oom er lustig op los, aan de hand van oude receptenboeken voor keramische glazuren. Van de glazuurproeven worden nauwkeurige aantekeningen in dagboeken gemaakt. Volgens overlevering explodeerde de keuken in het souterrain regelmatig. In de tuin van Hugo wordt zelfs een keramiekoven gebouwd naar oud model. Het modelleren van de keramische vormen gebeurt met de hand of op de draaischijf. Soms wordt er terug gegrepen op oude modellen als de Italiaanse apothekerspot. Ook tegels, met bloemen, en tableaus met voorstellingen van gezelschappen worden onder handen genomen. Harm wordt ook beïnvloed door Bart van der Leck die bevriend is met Hugo.

Tegeltableau met een voorstelling van een bloemenmand

Jackson Li

'Daagsch costuum v. h. meisjeshuis te Delft'

De Grieksche A

Adrianus Kocx

Net zoals aan het Chinese hof is er belangstelling voor de tuin en het buitenleven in Nederland. Modieuze potten van Delfts blauw krijgen een ereplaats op het bordes of in de oranjerie. In deze tuinpotten worden bijzondere exotische planten gezet zoals de sinaasappel. Deze plant wordt in de 16de eeuw geïntroduceerd in Europa en dankt haar naam aan haar afkomst: ‘China’s appel’. 
 
As at the Chinese court, there was an interest in the garden and life outdoors in the Netherlands. Fashionable Delftware planters were given pride of place on the terrace or in the orangery. Unusual exotic plants, such as orange trees, were placed in garden planters like this. Orange trees were introduced into Europe in the 16th century and owe their name in Dutch to their origin: sinaasappel, or ‘China’s apple’.

Herman Veldhuis

Op de vier zijden, de schouder en bovenop het deksel zijn symbolen en bloemenvazen afgebeeld.

Henk Peeters

Malevich negativ

'Desa in de binnenlanden van de Preanger'

De Metaale Pot

Lambertus Woutersz. van Eenhoorn

Margaretha Teckman

Een serie van acht borden met scenes uit de tabakshandel van de Hollandse tabakshandel uit de tweede helft van de zeventiende eeuw. Om het tafereel een toepasselijke tekst en een nummer en daar omheen een rijkversierde rand van bloem- en bladmotieven De acht borden maken deel uit van een serie van twaalf stuks, welke compleet aanwezig is in het Victoria and Albert Museum in Londen. Daar werden ze in 1907 aangeboden door J.H. Fitzhenry Esq. Deze borden zijn echter niet gesigneerd. De teksten wijken in onderdelen iets af. 
 
Tekst op dit met 7 genummerde bord: 
"Het goet verginij kruit, dùs net in d'evenaar Is voor de koopers en verkoopers openbaar".

'Het goet Verginij kruit dus Nett ind Evenaer Is Voor de Koopers En Verkoopers Openbaer'

Zeepbol met het familiewapen Van Steelandt uit Den Haag

Tot het assortiment van Jacobus Harlees behoren eveneens balustervormige, achthoekige potten die aan de voorkant beschilderd zijn met tussen twee banden gevat bloemwerk en een door schubben omgeven florale decoratie. De beschildering is omgrensd door een in reliëf uitgevoerde rand van S- en C-voluten. 
In tal van verschijningsvormen werd dit type potten in Delft op de markt gebracht. Gedraaid of gevormd en al dan niet met een in blauw of polychrome beschildering had de klant een ruime keuze in gedekselde potten. Dergelijk siergoed wordt in menige boedelbeschrijving of andersoortige documenten vermeld. Er is dan sprake van een drie- dan wel vijf- en soms oplopend tot zeventiendelig kaststel, waarvan dit type potten deel uitmaakte.

De Drie Klokken

Balustervormige tabakspot met halsinsnoering en licht gekraagde mond, met voorstelling van een op stenen sokkel staande tabakspot waarop 'TONKA' met rechts daarvan een zittende, pijprokende figuur. Op de achtergrond een tabaksplant. Links van sokkel een groot houten vat waaruit tabaksbladeren steken, een paar balen, een gedekselde kist en kist waarop het VOC-monogram en rechts van de sokkel twee zeilschepen. Met messing deksel met dekselvaasvormige knop

Chris Dagradi

Gezicht op Delft

Henricus Franciscus Wiertz

Hilmar Johannes Backer

Aanslag van Jean de Jauregui op Willem van Oranje, 18 maart 1582

Rijk van Lavieren

Boom in zon

Johannes Lutma (I)

John Osborne

Afgietsel van medaillonportret van  Amalia van Solms

Michiel van Mierevelt

Portret van Frederik Hendrik (1584-1647), borstbeeld rechts, blootshoofds met kanten kraag, in zwart harnas met vergulde nagels, gebloemde oranjesjerp

Portret van Frederik Hendrik

Bernard Romein

Nederlandsche Oliefabriek 

Affiche ‘TokTok’

Balthasar Gerards gebruikt voor de moord een radslotpistool. Het radslotpistool is een nieuwe uitvinding in de zestiende eeuw. Het kan geladen worden meegedragen: met een sleutel wordt het rad opgewonden. Willem van Oranje is de eerste politieke leider ter wereld die met een handvuurwapen is vermoord. Uit angst voor een aanslag, verbiedt koningin Elizabeth de radslotpistolen in Engeland.

Radslotpistool

Kurz & Co, Tiel

Tineke van Gils

Wan Liya

Hoge theepot, met deksel, op basis van een vierkante voet, licht taps naar boven toelopend met behoud van de ribben. Op de bovenhoeken vier lussen waardoor touw met bamboe handvat. Waterige kobaltblauwe decoratie in vegen met de hand aangebracht. Aan de linkerzijde net boven het midden en aan de voorzijde rechts onderaan een ingekerfd en uitgespaard wolkenmotief. Op de achterzijde en de rechter zijkant een donker kobaltblauwe cartouche of stempel.

Four Seasons Happiness

'Gewijde muziek'

'aangemeerde boot in stralende zon'

Mosa

Maximiliaan van der Gucht

Kussen met episode uit de geschiedenis van Jozef: Jozef's broers tonen diens bonte rok aan hun vader Jacob (Gen. 38 vs 32-33)

Kussen met Jozef's broers die diens bonte rok tonen aan hun vader Jacob

Fles 'Calvé slasaus'

Hermina Agatha Theodora van Stipriaan Luïscius

Bloemstilleven

Het theepotje, ook wel trekpotje genoemd, is liggend-ellipsoïdisch van vorm en heeft een standring en een korte rechte hals. De buik is gedecoreerd met bloeiende prunustakken in reliëf.

Simon Fokke

Frans Houttuyn

'De Lighamen der Muitelingen van 't Oost-Ind. Comp. Schip Nyenburg ten toon gesteld, op de Zeeduinen, bezuiden Kykduin'

'd' Arminiaensche Schans tot Leyden'

Jan Rot

Twee verticale 'pennen', waaromheen zich twee horizontaal geplaatste cirkels bevinden die elk aan een andere kant zijn bevestigd aan die 'pennen'. 
 
Jan Rot speelt hier met vorm en materiaal en gaat daarbij uit van basisvormen, waarmee het werk tot de abstract geometrische kunst gerekend kan worden. Toch neigt dit werk meer naar organische abstractie, door de mantier waarop hij het materiaal heeft verwerkt.

Bouwsel

Een rommelige tafel, een kat en een vegende vrouw. Is dit schilderij een willekeurig inkijkje in een 17de-eeuws huishouden? Zeker niet. Tijdgenoten van de schilder Cornelis de Man begrijpen direct dat elk detail een betekenis heeft.  

Pikante details en een dienstmeid

Peter Odijk

'Fors an et haec meminisse juvabit'

Delftsche Handelsvereeniging opgericht 1886

Toonder Studio's

Arretje Nof en de ontevreden dieren, deel 8 (van een serie van 8)

'Arretje Nof en de ontevreden dieren'

Jan Claudius de Cock

Afgietsel in gips van een buste van prins Maurits, naar de originele terracotta buste aanwezig in de collectie van het Rijksmuseum Amsterdam.

Afgietsel in gips van een buste van prins Maurits (1567-1625)

Vanaf 16 februari 2024 presenteert Museum Prinsenhof Delft de tentoonstelling Pioniers in Keramiek. Keramiek is hot! Een groeiende voorhoede van kunstenaars en ontwerpers kiest voor klei en vernieuwt het ambacht door de grenzen van het materiaal op te zoeken. Pioniers in Keramiek toont topstukken uit de collectie historisch aardewerk zij aan zij met werk van hedendaagse makers. Hierdoor ontstaat een spannende dialoog die bijzondere inzichten oplevert. Want terwijl het basisrecept van keramiek hetzelfde is gebleven, is de wereld waarop makers reageren sterk veranderd. Pioniers in Keramiek brengt meerdere perspectieven en verhalen in beeld en nodigt bezoekers uit om met een hedendaagse blik naar het verleden te kijken.

Grandeur, geur en kleur. Dit paar bloemhouders is een topstuk uit de collectie Delfts Blauw van Museum Prinsenhof Delft. Wat maakt deze objecten zo bijzonder?

Bloemen in Blauw

Pioniers in Keramiek

Henk Tieman

'Royal Netherlands Steamship Company, Amsterdam The Netherlands, 1903 - 1953, Funch Edye & Co., Inc.'

Adolf le Comte

Met de nieuwe types: het Berbas met het Reflet Métallique en het Jacoba-aardewerk speelde Adolf le Comte in op de nieuwe productiemogelijkheden. Hiervan bleef de productie echter een nevenactiviteit naast de productie van Blauw-Delfts en traditioneel aardewerk. Bij de nieuwe types stond het ambachtelijke aspect voorop. Zowel het vormen van de voorwerpen als het beschilderen gebeurde handmatig. 
Het derde vernieuwde product, het Porselein-Biscuit, is anders van karakter dan het Berbas en Jacoba-aardewerk. Het werd rond 1900 ontwikkeld en in 1902 geïntroduceerd op de Eerste Internationale Tentoonstelling van Moderne Decoratieve Kunst in Turijn waar de kritieken lovend waren. Desondanks werd deze productie nooit echt populair bij het grote publiek en werd de fabricage dan ook na enkele jaren gestaakt. 
Het product bestaat uit een mat, ongeglazuurd porselein dat is versierd met een ingegrifte abstracte decoratie gecombineerd met slibvlakjes in blauw, groen, rood of zwart. De lijnen zijn opgevuld met goud. Le Comte was ook nu verantwoordelijk voor het ontwerpen van de decors en de modellen. Het assortiment bestaat voornamelijk uit vazen, aangevuld met een enkele tegel of pendule. De keuze voor het vervaardigen van porselein kwam deels voort uit het streven de kwaliteit te verbeteren en poreusheid tegen te gaan. Ook zal het een concurrerende reactie zijn geweest op het zo populaire eierschaalporselein van de Haagse plateelbakkerij Rozenburg. 
Het ongeglazuurde porselein was voor gebruik echter niet geschikt omdat het vuil aantrok. De binnenkant van het gebruiksgoed werd daarom voorzien van een transparant glazuur. Deze vaas die aan de binnenkant is geglazuurd, is een voorbeeld van deze Porselein-Biscuit productie. De ingegrifte symmetrische decoratie bestaat uit gestileerde florale motieven van met goud ingekleurde lijnen en groen porseleinslib.

Th.A.B. Van Lingen

De met een fraai decor beschilderde vaas maakt deel uit van een groep voorwerpen die tot het tinglazuuraardewerk behoren. Vanaf circa 1895 trachtte de latere technisch directeur H.W. Mauser (1868-1940) de techniek van het traditionele Delftse tinglazuuraardewerk in ere te herstellen, dat zowel in een blauwe als een polychrome variant werd uitgevoerd. 
Naast de bekende vormen werd vooral voor dit type aardewerk een grote verscheidenheid aan modellen ontworpen door Adolf le Comte. Tot deze langgerekte vormen, vaak met decoratieve oren, behoren vazen, kannen en kandelaars die zijn beschilderd met Hollandse florale motieven en vrouwen in klederdracht. Zo werd het Hollandse karakter benadrukt. Behalve Le Comte leverden Leon Senf en de schilder L.E.F. Bodart (dienstverband 1888-1933) eveneens ontwerpen voor decors voor tinglazuuraardewerk. 
Evenals bij het in blauw gedecoreerde tingoed kampte de productie van het polychrome tinglazuuraardewerk eveneens met problemen. De oorzaak lag mogelijk in de veranderde samenstelling van de grondstoffen, de productiewijze en het stoken. De tinglazuur brokkelde af hetgeen moeilijkheden opleverde voor de schilders. In 1907 is nog een poging gewaagd met dezelfde techniek, maar nu met gebruikmaking van loodvrij tinemail. Helaas slaagde ook die toepassing niet en omstreeks 1910 werd de productie dan ook gestaakt.

Martinus Buytenwegh

Stokwapens hebben betrekking op alle blanke wapens die op een stok of schacht zijn gemonteerd. Ze komen pas voor op schuttersstukken in het vierde kwart van de zestiende eeuw als deze schilderijen een militair karakter krijgen. Het meest voorkomende stokwapen, ook op schilderijen is de piek, die een lengte had van 5 meter. Verwant aan de piek zijn de kleinere stokwapens met een relatief brede bladvormige, opengewerkte punt die al op de vroegste militaire schilderijen voorkomen als onderscheidingsteken van officieren. Een aantal stokwapens hadden naast hun betekenis als wapen een symbolische functie: ze werden gedragen om rang en autoriteit van de drager te onderstrepen. Dit komt vooral tot uiting bij stokwapens als hellebaarden en partizanen. 
 
Op de schuttersstukken rond 1580 worden de stokwapens gedragen door bevelvoerenden en hebben een decoratieve functie. De los aangebrachte zijden of wollen kwasten of troetels en het aan jachtwapens ontleende stokbeslag bestaande uit linten, textiel, leer en vergulde nagels kunnen worden genoemd. 
 
Hellebaard: 
Een hellebaard is een houw- en stootwapen uit de middeleeuwen. Het bestaat uit een lange stok met een ijzeren punt, en daaronder, tegenover elkaar geplaatst, een bijl en een haak. De hellebaard werd gebruikt ter bestrijding van ruiters door voetvolk. Sinds het laatste kwart van de 16de eeuw is de hellebaard een kenteken van de onderofficier geworden (sergeants en korporaals).

Het opblazen met branders van de schipbrug aangelegd door de hertog van Parma in de Schelde vóór Antwerpen, in de nacht van 4 op 5 april 1585 
 
onderschrift ''Naarder afbeelding der werking van Gianibellies brandtscheepen tegens de schipbrug des Prinsen van Parma over de Schelde.'

'Naarder afbeelding der werking van Gianibellies brandtscheepen tegens de schipbrug des Prinsen van Parma over de Schelde.'

Portret van man met baard

Jan Schoonhoven

Gotisch kerkinterieur met prediker en vrouw


Het theekommetje is omgekeerd conisch van vorm en heeft een standring. Het plat heeft, binnen een dubbele cirkel, een decor van een bloem. De buitenwand is gedecoreerd met bloemenranken en twee lotusvormige cartouches met een rivierlandschap met bergen, bomen en een boot.

Jurrien Adrianus Burghoorn

Het Jacoba-aardewerk wordt vanaf 1897 gemaakt van binnenlandse kei, ingekrast en vaak voorzien van metaalglazuren. Jacoba-aardewerk verwijst naar Jacoba van Beieren (1401 – 1436) mogelijk vanwege de zogeheten 15de-eeuwse Jacoba-kannetjes.

Tegelplaat van Jacoba-aardewerk met 'Jacoba van Beyeren'

Lena ten Bosch

Olie- en azijnstel op zes pootjes. De geprofileerde ringen voor de flessen, verbonden door tweemaal drie voluutpoten, Bakjes verbonden door gebogen zijden van een zeshoek, de middelstang geprofileerd en bekroond met symmetrisch handvat van c-voluten, kleine lambrequin en knopje.

Olie- en azijnstel in Lodewijk XIV-stijl

Beleg van Oostende. Kaart van de verdedigings- en aanvalslinies rondom de stad en in omliggend gebied, links het kwartier van Spinola, rechts het kwartier van aartshertog Albrecht. Onderaan twee cartouches met de titel en de legenda's A-R en 1-34. Linksboven een inzet met een plattegrond van de stad in 1641

'HET BELEGH VAN OOSTENDE In de jaeren MDCI, MDCII, MDCIII en MDCIV'

Hugo Kaagman

Zebra

Frederik van Frijtom

Het schaaltje is bloemvormig en heeft een standring en een geaccoleerde rand met lip. Het plat heeft een bloemvormige cartouche met daarin een Hollands rivierlandschap met wolken, bomen, een huis en een brug waarop twee Hollandse reizigers met hoed en een ruiter te paard. Langs de rand loopt een blauwe band. 
Het schaaltje is qua vorm en decoratie een navolging van Delfts aardewerk vervaardigd door plateelschilder Frederik van Frijtom.

Schoteltje met zilveren montuur

Het licht achthoekige blad heeft een iets oplopende en vlakke gehamerde rand waarop een gegoten profiellijst en de schuine godronlijst zijn gesoldeerd. Het blad rust op vier accoladevormige pootjes. Het vlakke middendeel van het blad is gegraveerd met acanthusbladeren in de hoeken afgewisseld door cartouches met C-voluten. Vanuit een centraal medaillon lopen stralen naar de rand. Op de porten zijn acanthusbladeren gegraveerd.

dienblad met latere decoratie

Maggi Giles

'16. Cheyne Walk'

Recherches des antiquitès et alliances dela tres noble et ancienne maison de Kinschot verifieès par beaux titres et enseignemens

Ewer and basin 
 
Both the ewer and the basin are engraved with the coat of arms of Margaretha Gijsberta van Steelandt, and have been part of a toilet set, wich also includes the two candle holders, the savonnetball, the brush and the toilet box.

Schotel met het familiewapen Van Steelandt uit Den Haag

Jean François Michel Mourot

Johannes Paulus Houtman

Portret van Willem van Oranje in pels met calot, buste, 3/4 naar rechts

Portret van Willem van Oranje

Het bord heeft een standring en een brede, licht oplopende, geaccoleerde rand. Het plat heeft een decor van een boeket bloemen met een strik. De vertreding heeft een band met divers servetwerk en een doorlopende bloemenrank. De rand heeft een decor van afwisselend grote en kleine bloesemtakken.

Rijkscommissie ter vervaardiging en ruiling van reproductiën van kunstvoorwerpen

Afgietsel van het beeld of balkdrager voorstellende Sint Simon

Afgietsel in gips van een buste van Filips Willem, naar de originele terracotta buste aanwezig in de collectie van het Rijksmuseum Amsterdam. 
Filips Willem (1554-1618) is de oudste zoon van Willem van Oranje uit het huwelijk met diens eerste vrouw Anna van Egmond en Buren. Oranje vernoemde hem mede naar zijn landsheer, Filips. Dit eerbewijs krijgt een wrange bijsmaak door de gijzeling van Filips Willem in 1568 door de hertog van Alva. Willem van Oranje had zijn oudste zoon achtergelaten aan de universiteit van Leuven in de veronderstelling dat de privileges van de universiteit hem zouden beschermen. Filips Willem wordt desondanks naar Spanje gevoerd waar hij meer dan dertig jaar zou worden vastgehouden. Hij keert terug in 1599.

Afgietsel in gips van een buste van Filips Willem (1554-1618)

A.P. Guerain

Penning op de schutterskoning van de Ridderlijke Confrerie 
Op de voorzijde in cartouche het gekroonde stadswapen van Delft; eronder gegraveerd de naam 'JAN PERSIJN' 
Op de keerzijde in cartouche twee kruiselings liggende pistolen door een kroon gestoken; gegraveerd: 'D 5 OCTOBER ANNO 1671'; ovaal, met draagoog en -ring

draagpenning op de schutterskoning van de Ridderlijke Confrerie

Iphigeneia is de oudste dochter van het Myceense koningspaar Agamemnon en Klytaimnestra. Wanneer Agamemnon met zijn vloot vanuit Aulis wil uitzeilen om strijd te gaan leveren met de Trojanen, blijkt dat de godin Artemis de winden heeft stilgelegd: Zij is hevig ontstemd over het doden van een aan haar gewijd hert door de koning. Agamemnon kan de vloek ongedaan maken door zijn dochter Iphigeneia te offeren. Na een lange tweestrijd besluit de vorst om haar onder valse voorwendselen naar Aulis te lokken, waar zij zogenaamd in het huwelijk zal treden met de Griekse held Achilles. Op het moment dat Iphigeneia daadwerkelijk dreigt te worden geofferd op een altaar, vervangt Artemis haar door een hinde. De offering van Iphigeneia in Aulis werd in de 17e eeuw enkele malen uitgebeeld, onder andere door Rombout van Troyen, Willem de Poorter, Jacob de Wet, Pieter Codde, Jan Steen, Richard Brakenburg en Arnold Houbraken. De versie van Leonart Bramer kenmerkt zich door een uitgesproken maniëristische compositie, waarbij de centrale handeling naar de achtergrond is verplaatst en het beeld voor een groot deel in beslag wordt genomen door bijfiguren op de voorgrond. Niettemin zorgen de heldere opbouw en effectieve belichting van het tafereel voor een pakkend resultaat, waarbij de blik van de toeschouwer onmiddellijk naar de wanhopige Iphigeneia wordt getrokken die op het punt staat geofferd te worden. Met een laatste smeekbede richt zij zich tot de links bovenin de wolken tronende Artemis, herkenbaar aan de maansikkel op haar voorhoofd. Mogelijk stelt de geharnaste ruiter rechts op de voorgrond Achilles voor. Deze Griek speelt nog na zijn dood een rol in de strijd om Troje, zoals te zien is op het pendant van dit schilderijtje met de Twist tussen Ajax en Odysseus om het bezit van Achilles' wapenuitrusting na diens sneuvelen voor de muren van Troje. 
Eveneens als de offering van Iphigeneia is het ontwerp ontleend aan Ovidius' Metamorphosen. In de populiere uitgaven van Muller welke respectievelijk de offering van Iphigeneia en de twist tussen Ajax en Odysseus laten zien. Dit verklaart wellicht de combinatie van deze thema's in het Delftse pendantenpaar. Mogelijk hebben de schilderijtjes zelf deel uitgemaakt van een grotere serie scènes uit de Metamorphosen.

Het offer van Iphigeneia

Geribde achthoekige knobbelvaas gedecoreerd met bloem- en bladwerk.

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Openingstijden

Blijf op de hoogte

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Openingstijden

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Blijf op de hoogte