Herman van der Weert

Meisjes van Vermeer

Els Maasson

Het slootje bij Calvé

Jolijn van de Wouw

Paul Huf

Museum Prinsenhof Delft

'3 musea aan 1 halte', Stedelijk Museum Het Prinsenhof

Roel van Boshuysen May

Oude burgemeesterswoning

tentoonstellingsaffiche 'Oranje Blanje Bleu', 30 april t/m 31 augustus 1980

onbekend

Nederlandsche Oliefabriek 

Affiche 'Calvé pindakaas U maakt er meer van met Calvé!'

W. baron Snouckaert van Schauburg

Otto Friedrichs

Een eikenhouten balpoottafel met kruisvoet en uitschuif bladen.

Bram Zwartjens

Serie huidonderzoek versus muis 'With Love'

Hendrick Goltzius

Hendrik Hondius (I)

Portret van Prins Willem I op 48 jarige leeftijd, kniestuk rechts geharnast met commandostaf in de rechterhand. In ovaal met randschrift. Het wapen boven (midden), vier symbolische voorstellingen, 4-regelig latijns onderschrift.

Portret van Prins Willem I

De Twee Scheepjes

Anthony Pennis

Stel dekselvazen

Anoniem

'Prins van Orangien vermoort'

Daniel Jacobsz. de Bergh

avondmaalsbeker met inscriptie: 'Sir Johan Gourdon' en een wapen met 3 everzwijnkoppen 
 
opschrift: 'In memorian Nobiliss. Dni. Joh. Gordony Equit Aur Dni de Smidars & Ecclesia Anglo-Delphensi donavit Alex Potreius Euifocum Eccles Pastor' 
 
keerzijde: 'Acquis en Décembre 1864, de la Régence de l'hôpital de Delft par l'Eglise Walonne de cette ville, en souvenir de l'Eglise anglicane, éteinte en 1724'

Avondmaalsbeker van de Waalse Kerk

Ki Ledjar Subroto

wajang kulit in de vorm van de Nieuwe Kerk in Delft


Van februari tot juni 2023 presenteerden we de tentoonstelling Het Delft van Vermeer. Wie was deze beroemde schilder? Hoe was hij verbonden aan Delft? En hoe zag Delft er eigenlijk uit in de 17de eeuw? We blikken terug op een uitzonderlijke tentoonstelling aan de hand van enkele highlights.

Een terugblik op de tentoonstelling 

Highlights uit Het Delft van Vermeer

Prinsenhof delft homepage

Romeyn de Hooghe

Johannes Tangena

'Herstelling der waere godsdienst en grondwetten in G: Brittanien...'

Adolf van der Laan

Jan Luyken

De prins van Oranje te Delft vermoord door Balthasar Gerards, 10 juli 1584. Willem van Oranje wordt op een trap bij de openstaande deur neergeschoten door Balthasar Gerards. Uit de mond van de prins komen de woorden: Heere! ontfermt U over het volk! Door het venster zicht op de toren van de Nieuwe Kerk.

Moord op Willem van Oranje door Balthasar Gerard te Delft, 10 juli 1584

Chris Dagradi

Wolk

Jan Heesterman

Drie windmolens in landschap

Fondruru ana'a

Willem Swidde

Graftombe of praalgraf van Willem van Oranje in de Nieuwe kerk te Delft. 
onderschrift; 'Tombe des Princes d'Orange. a Delft'.

'Tombe des Princes d' Orange. a Delft'

Jacobus Anthonie Meessen

Chineesche Nonna

Philip van Pieterson

Een lancetvormig blad (zoals beschreven bij P01130), omspannen met roodbruin/wit papier, en omgeven door nogmaals twee houten latjes langs de omtrek van het 'blad' staat op een punt, de bovenste punt rustend tegen de wand.

Zonder titel '82 (autumn leaves)

Het schoteltje is gewelfd en heeft een standring. Het plat heeft, binnen een enkele cirkel, een decor van een bloesemtak. De wand is versierd met twee door lelievormige versieringen van elkaar gescheiden decors van gestileerde rotsen en wolken, gras en bloeiende planten.

De Klaauw

kraantjeskan in de vorm van een mansfiguur gezeten op een ton;

Madonna met kind

Jacob Houbraken

Hendrik Pothoven

Antonio Moro

Pieter Meyer

Jacobus Haffman

Portret van Anna van Saksen (1544-1577)

Herman Sanders

De Porceleyne Fles - Royal Delft

Kom met goudluster beschildering

Peter Odijk

Portret van een man

Een buitengewone Raadszitting en receptie van B en W

De Roos

Bord, met standring, over het hele bord beschilderd met een Italianiserend havengezicht

Johannes Cornelis Aloysius Thonus

Portret van mgr. J.T. van Brussel, pastoor van de St. Hippolytus-parochie te Delft, 1843-1871

Adriaen Nicolaesz. Boogaert

Hoewel op het titelblad Adriaen van den Boogert als kunstenaar wordt vermeld, is het vrijwel zeker dat deze tekeningen kopieën zijn door een professionele kunstenaar naar de tekeningen die door Hendrick d'Acquet bijeen werden gebracht. Het was niet ongebruikelijk dat verzamelaars hun schatten aan anderen voor studie en kopiëring beschikbaar stelden. Adriaen van den Boogert of Boogaert (1634-1708) was vanaf 1656 bewindheber van de VOC en later veertigraad.

'Diverse Soorten van Groene, Goude, en andere Torren, Vliegende Hartjes, Keevers, Scharbijters, Hommels, Bijen, groote en de kleijne Vliegende Beesjes, Spinne koppen, Schorpioenen, Riijste bijters, Duijsent beenen, Sprinkhanen, Heijkrieken, Kreekels, Rombouten, Juffertjes, Scherminkels, en alderhande fraije gecouleurde Capellen, goude, Silvere ende andere Uijltjes', Seer konstig ende Wonderlijk ijder na Sijn eijge en natuurlijke couleuren geobserveert ende na het Leven geteekent door Adriaen Van den Boogert.

Robert Smit

In het midden van het vel papier loopt een vertikale strook bestaande uit een repeterend zigzaggend motief van stipjes. De breedte van deze strook verschilt per vel. Door deze strook loopt op elk vel van linksonder naar rechtsboven een stippellijn.

Zonder titel

Het bord, vervaardigd ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden, is aan de voorkant voorzien van decoratie van een lauwerkans met oranjeappels en banderol rondom de jaartallen '1813' en '1913'. Op de banderol staat vermeld 'Je Maintiendrai'.

Bord vervaardigt ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden, 1813-1913

Fotopersbureau Gompers

Foto's van Koningin Wilhelmina en prinses Juliana

Zak, afkomstig uit de Weeskamer (stadhuis Delft), waarin officiële stukken (rechtstukken e.d.) in bewaard werden. Op de zak is een etiket genaaid waarop staat wat in de zak zit, (in dit geval stukken in een zaak van de Weesmeesteren der Stad Delft contra Alidia Anna De Roo). 
 
De tekst op het etiket luidt: 
'H[oge] Raade 
Weesmeesteren der Stad Delft Verw[eerde]rs in Raú Actie Contra Alidia Anna De Roo, Eijss[chere]sse 
I: Brouwer en P:V: Bleijswijk Adv{oca]ten 
H:V:Son Pr[ocureu]r'

A. van Overbeeke

A.G.f. v. Kinschot

De kop-en-schotels hebben een standring. De schotels hebben een centraal decor van bloeiende planten en een rots met een vogel, vermoedelijk een kraanvogel, met een takje in de snavel. Langs de rand loopt een band met servetwerk waarin zich vier ovale cartouches met bloemen bevinden. De kommen hebben op het plat een kleine bloem en langs de rand een band met servetwerk waarin zich vier ovale cartouches met bloemen bevinden. De buitenwand is gedecoreerd met bloeiende planten en een rots met vermoedelijk een kraanvogel met een takje in de snavel.

Regina (Gouda)

Het bord, vervaardigd ter gelegenheid van het huwelijk van koningin Juliana en prins Bernhard, is aan de voorkant in het plat beschilderd met het gekroonde monogram 'JB' dat wordt omringd door bladwerk met oranjeappels. Boven de kroon is een banderol afgebeeld met het opschrift '7 Jan. Huwelijksfeest 1937'.

Bord vervaardigt ter gelegenheid van het huwelijk van koningin Juliana en prins Bernhard, 7 januari 1937

Rijk van Lavieren

'kalfen en bloesem'

Berchtesgaden uitzicht Grand Hotel

Duinen bij Soest

J.C. Fool

kudde paarden

Ajer Bangies, passarlaan

Affiche 'Delftsche slaolie, Jij bent net als Calvé, de zuinigste, de beste!'

Affiche 'Delftsche slaolie, Jij bent net als Calvé, de zuinigste, de beste!'

Willem Jacobsz. Delff

Adriaen van de Venne

Jan Pietersz. van de Venne

Portret van Frederik Hendrik (1584-1647), kniestuk, staand voor een harnas en draperie in kleding die met ruime plooien valt, hoge hoed op zijn hoofd. Op achtergrond doorkijk, mogelijk het Haagse Hof. 
Met Latijns onderschrift in vier regels 'Henricus Fredericus origini Princeps Auraïca Comes Nassauia [...]'

Portret van Frederik Hendrik

'Bediening voor de Armen, binnen de kamer buiten de kamer'

Dirck Harlees

De Porceleyne Fles

Het unieke karakter van dit voorwerp ligt in het feit dat het hier om een plateelbakkersproef gaat, die in 1654 werd ingevoerd voor het behalen van het meesterschap. 
De drie verplichte voorwerpen om deze proef met goed gevolg te doorstaan, waren 'een sirooppot, een winckel salaet schotel, ende een ront zoutvat van binnen hol uijt een stuck gedraijt', aldus een gildenbepaling uit 1654. 
De plateelbakkers vielen onder het Delftse Lucasgilde. 
Na een leertijd van zes jaar bij een meester, kon een leerling een proef afleggen 'tzij als draijers ofte als schilders'. 
Gelet op het opschrift op deze voorwerpen is het duidelijk wat wij heden ten dage dienen te verstaan onder een sirooppot, 'salaet' schotel en een rond zoutvat. Talloze boedelbeschrijvingen vermelden 'winckel salaet' schotels en strooppotten, waarvan we ons dankzij deze stukken dus een idee kunnen vormen van de verschijningsvorm. 
Slechts geregistreerde meesters mochten in Delft een plateelbakkerij leiden. Voorwaarde hiervoor was het bezit van poorterrecht, een bepaling waarmee het mogelijk was 'vreemde' (van buiten Delft) meesters te weren. 
De proef kon echter wel worden afgelegd door een meester of een leerling uit een andere stad, mits hij 'bij behoorl. attestatie uijt andere steden doen blijcken dat hij aldaer meester ware geweeste ofte den tijt van zes jaren voors. bij meesters geleert hadde'. 
De leerling diende in ieder geval de volledige zes jaar bij een meester in de leer te zijn geweest. 
Om een plateelbakkerij te leiden, moest een 'vreemde' meester wel nog het poorterrecht verwerven. 
De proef werd afgenomen in het huis van de 'oudsten hoffman', waarmee de langst in functie zijnde hoofdman van het Lucasgilde werd bedoeld. 
Als een meester kwam te overlijden, mocht zijn weduwe 'de neringe zonder prouff te doen (¿) continueren, haer leven langh'. 
In het geval dat zij was hertrouwd en kwam te overlijden, dan diende haar man 'de neringe willen[de] continueren, gehouden zijn hare prouven te doen binnen de zes weken naert overlijden van hare vrouwen'.

Delftse Plateelbakkersproef voor het behalen van het meesterschap in de vorm van een stroopkan met het wapen van het Sint Lucasgilde

Jan Schoonhoven

Ex libris H. Alsemgeest

Willem Hendrik Mühlstaff

BV De Sphinx Maastricht

Carel Adolph Lion Cachet

Het bord is vervaardigd ter gelegenheid van de eerste verjaardag van koningin Juliana in 1910, zijn aan de voorkant voorzien van een gedrukte decoratie die is ontworpen door Lion Cachet (1864-1945). Op het plat is een J met een kroon afgebeeld, omgeven door gestileerde lelies en het opschrift '30 April 1909 30 April 1910'. De rand is versierd met medaillons omgeven door gestileerde naturalistische motieven.

'Papegaai'

Truus Nienhuis

Enigszins Delft IV

Selich Fraenkel

Portret van een jonge vrouw

Hanny Reneman

Over dit schilderij ben ik erg tevreden: het voldoet aan alle eigenschapen die ik belangrijk vind: het is gelaagd, en ziet er tegelijk helemaal vanzelfsprekend uit, alsof alles moeiteloos op zijn juiste plaats terecht is gekomen. Niets is echter minder waar, ik heb er lang aan gewerkt, maar soms is er ineens zo'n 'gouden middag' dat alles vanzelf op zijn plaats valt en ik eigenlijk alleen nog maar de kwast hoef vast te houden. Dan voltooit het schilderij zich zelf¿ 
 
Dit schilderij met zijn roze bloesem kleur, de lucht met sneeuwvlokken (of zijn het bloesemblaadjes?) en de appelvorm, als eindproduct van die bloesem, noemde ik aanvankelijk simpelweg 'lente' , maar gaf ik later de titel 'voorjaar-achterjaar' , omdat dat nauwkeuriger weergeeft wat ik bedoel, en een leuk taalspelletje is¿.Het gaat me hier om de belofte van de zomer die nog komen gaat, maar tevens de markering van de winter die al voorbij is. Het jaargetijde vóór de zomer heet 'voorjaar', maar waarom niet ook aangegeven dat dit het jaargetijde na (of achter) de winter is? Omdat de term 'najaar' al in gebruik is voor het jaargetijde na de zomer, kies ik hier liever voor 'achterjaar'. 
 
Op de tentoonstelling 'De Plek' in het World Art Delft (5 mei t/m 9 juni 2002) kwam dit schilderij schitterend tot zijn recht doordat ik het heb opgehangen naast een groot raam dat uitzag op het polderlandschap en een grote, volop bloeiende kastanjeboom. Een betere plek en een beter tijdstip was niet denkbaar! 
 
Hanny Reneman, Delft, 3-9-02. 
 
Hieronder volgt de tekst die ik schreef voor 'De Plek' in het World Art Delft: 
 
Ik ben een geluksvogel, want behalve de door mij als 'Plek' uitgekozen hal van het Stadhuis is mij is nog een extra 'Plek' aangeboden. Een 'Plek', die zo goed bij mijn werk past, dat ik verbaasd ben dat ik er niet zelf aan heb gedacht. Een 'Plek', die alles te maken heeft met mijn belangrijkste inspiratiebron: het landschap. Daarom hoort het uitzicht uit de ramen van het World Art Delft ook nadrukkelijk bij deze presentatie van mijn werk! 
 
Eigenlijk zouden deze twee plekken naast elkaar zichtbaar moeten zijn, het zijn de immers de polen waartussen mijn werk zich beweegt. Aan de ene kant: de Kruikius-kaart van Delfland die in de hal van het Stadhuis hangt. Een schitterende gravure, een precieze weergave van al het water van Delfland, alle slootjes staan er op en dat levert een prachtig, ritmisch lijnenspel op. En aan de andere kant: Delfland zelf, gezien uit de ramen van het World Art Delft. 
 
Deze twee beelden illustreren precies de vraag, die ik me in mijn werk herhaaldelijk stel: hoe verhoudt de ene werkelijkheid of waarheid zich tot de andere. Het landschap zoals je dat kan zien uit het raam van World Art is een waarheid, een realiteit, maar bijvoorbeeld de Kruikius-kaart, een andere kaart, een foto, een routebeschrijving of een opname van vogelgeluiden uit dat zelfde gebied is óók een realiteit, ook een waarheid, alleen zien ze er totaal verschillend uit! Het zijn waarheden naast elkaar, waarbij hetzelfde wordt bekeken vanuit verschillende invalshoeken. In mijn werk mix ik dit alles door elkaar en maak er een geheel van. Ik analyseer niet, maar duik erin en ervaar het. 
 
Dit heeft alles met een doolhof te maken - het doolhof was het onderwerp van mijn afstudeerscriptie kunstgeschiedenis in 1975 - en dat thema blijkt bij mij onuitroeibaar te zijn. Kaarten, of ze nu oud zijn of modern, maar vooral zeer gedetailleerde wandelkaarten, blijven me boeien. Die prachtige patronen van hoogtelijnen! De voorpret van het bestuderen van zo'n kaart en het me voorstellen hoe het landschap, waar ik straks doorheen ga wandelen er uit zal zien¿. En aan de andere kant is er natuurlijk het landschap zelf, de realiteit van het echte landschap, van het me voortbewegen door dat landschap. Want daar gaat het me in feite altijd weer opnieuw om: het onderweg zijn en het zoeken. 
 
Hanny Reneman, woensdag 10 april 2002.

Voorjaar - Achterjaar

Engelbert Kettler

Penning op de Vrede van Munster

Museum Nusantara, 2000 - 2013

Bart Singeling

Wim Schoenmakers

Tentoonstellingsaffiche 'De taal der kleding, weefsels en adatkostuums uit Indonesië', 8 mei 1982 t/m 10 januari 1983

Drinkkruikje met profiellijnen op de schouders en de hals.

Hendrick de Keyser

Buste van Willem van Oranje

Henk Tieman

'aangeboden door het gezamenlijke personeel bij de ingebruikname van de uitbreiding 27-4-1973'

Hoog Bailliuw van Delfland

De theepot, suikerpot en koppen hebben alle een standring. De gedrukt ellipsoïdische theepot heeft een ovaal oor, een flauw gebogen tuit en een gewelfd deksel met platte ronde knop. De buik heeft aan de ene zijde een decor van een zittende dame, vermoedelijk een actrice, en aan de andere zijde een Japanse tekst. Het deksel heeft een decor van twee hartvormige bladeren. De melkkan is bootvormig, en heeft aan de ene zijde een decor van een zittende acteur en aan de andere zijde een Japanse tekst. De kommen zijn half bolvormig en hebben elk een decor van een zittende acteur en aan de andere zijde een Japanse tekst.

Beek met bomen

Petrus Regout & Co.

Het bord, dat is vervaardigd ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden, is aan de voorzijde voorzien het gekroonde monogram 'WvO' (Willem van Oranje) en de jaartallen 1813 - 1913. Op de rand zijn oranjeappels tussen bladeren weergegeven en het opschrift 'Oranje boven'.

Het theekommetje is convex-conisch van vorm en heeft een standring en een geschulpte rand. De kom is gedecoreerd met een landschap waarin een staande man, een ruiter te paard, een oude man met een stok, en een man met een waaier, die op een krab staat. Het deksel is gewelfd en heeft een ring als knop. De kom is gedecoreerd met drie oosterse figuren in een landschap.

Portret van een vrouw

Michiel van Mierevelt

Portret van Amalia van Solms (1602 - 1675)

Adriaen Thomasz. Key

Portret van Maria van Nassau (1556-1616), de oudste dochter van Oranje uit zijn huwelijk met zijn eerste vrouw Anna van Egmond en Buren. Maria was getuige van de moord op haar vader waarna zij zich terugtrok op het kasteel van Buren. 
 
Maria van Nassau was de oudste dochter van Willem van Oranje en zijn eerste echtgenote Anna van Egmond. Na de dood van haar moeder werd zij opgevoed aan onder andere het hof van Margaretha van Parma in Brussel. Vanaf 1583 woonde zij in het Prinsenhof waar zij op 10 juli 1584 getuige was van de moord op haar vader. Vlak voor die tragische gebeurtenis plaatsvond, gebruikte zij samen met hem en zijn gasten nog het middagmaal. 
 
Na Willems dood trok Maria zich terug op het kasteel van Buren. In 1595 trouwde zij Filips van Hohenlohe, een voorname aanvoeder in het leger van haar broer Maurits. Van 1595 tot 1596 verbleef het paar in Delft. Daar voerden zij een grote staat: in hun huis aan de Oude Delft 167 hadden zij maar liefst 26 man personeel in dienst. In 1596 vestigden Maria en Filips zich definitief in Buren waar Maria op 10 oktober 1616 overleed.

Portret van Maria van Nassau (1556-1616)

Dorpsgezicht met rivier

De Candelaer

Mw. F.J. Stillebroer-Godefroy

Poppenhuispot

Leonaert Bramer

Goden op de Olympus

Cornelis Jacobsz. Delff

Philips Jacobsz. van Steenwegen (Rotterdam)

Portret van Frederik Hendrik (1584-1647), kniestuk in harnas met geplooide kraag, naar links, blootshoofds. Staf in rechterhand en de linker op het degengevest. Op een tafeltje links de gevederde helm en een handschoen. Boven een gordijn 
 
Onderschrift 'Henrick Frederick gebooren Prince van Orangien, Grave van Nassau, / Catzenellebooge, Vianden, Dietz, Heere van S. Geertruydenberge, / Hooge ende Leege Zwaluwe, Naeldwyck, Hontsholredyck etc. / Generael vande Ruyteryeder Geuniverde Provincien.'

Portret van Frederik Hendrik (1584-1647)

'150 jaar Biblia, 1804 - 1954'

Wedgwood

Portretmedaillon van Hugo de Groot door de Engelse firma Wedgwood & Bentley uit circa 1779. De plaquette is uitgevoerd in blauwe jasperware, waarbij De Groot en profil is weergegeven. Bij de plaquette hoort ook een foedraal. Zowel de plaquette als het foedraal bevatten het merk van het familiearchief Van Beresteyn. De plaquette komt uit het bezit van jhr. Eltjo Allegondus van Beresteyn (1876-1948), die zich intensief met het familiearchief heeft bezig gehouden. Als nazaat van een Delfts regentengeslacht, dat onder andere geparenteerd was aan de Delftse familie De Groot, was Van Beresteyn zeer geïnteresseerd in Hugo de Groot en publiceerde in 1929 de "Iconografie van Hugo Grotius".

Ovale plaquette met portret van Hugo de Groot

Karel van Mander (II)

Mander is de signatuur op het wandtapijt. 'Jonge Mander' noemde Karel van Mander zich vaak, ter onderscheiding van zijn gelijknamige vader, die vooral bekend gebleven is door de kunstenaarsbiografieën in zijn Schilder-Boeck. Hij kwam naar Delft als ontwerper voor de tapijtwever François Spiering. Spiering was na de Spaanse Furie met al zijn arbeiders van Antwerpen naar Delft uitgeweken. Het stadsbestuur had hem een van de vroegere kloosters in gebruik gegeven, want voor het weven van tapijten was veel ruimte nodig. Hij leverde veel series tapijten, vooral van het buitenland. 
Karel van Mander werd in dit bedrijf in 1607 of 1608 aangenomen. Hij moest de ontwerpen maken en ze ook vergroten tot kartons. Deze waren een belangrijk hulpmiddel, want de tapijten werden liggend geweven met de voorkant naar beneden, zodat de wevers het resultaat nauwelijks konden beoordelen. Van Mander heeft voor Spiering heel wat ontwerpen gemaakt, met steeds minder genoegen, want de repen van het karton werden meteen in productie genomen en men zat altijd op hem te wachten. Hij bedronk zich regelmatig, geld was er nooit in huis en krediet kreeg hij niet meer. 
Toch lukte het hem in 1615 met financiële steun een eigen bedrijf te stichten, dat in het volgende jaar met de productie begon. Zijn eerste opdracht was een grote serie tapijten voor de Deense koning, die in 1620 tot 26 stuks was uitgegroeid. Er moet hard gewerkt zijn op het atelier, maar waarschijnlijk heeft Van Mander toch te scherp met Spiering willen concurreren. Hij moest grote sommen betalen voor de specialisten. In 1621 werd hijzelf onder curatele gesteld, maar het bedrijf bleef een enorme productie van nog betere kwaliteit behouden. In 1622 werd Van Mander failliet verklaard, in 1623 stierf hij. Zijn materiaal en ontwerpen werden door Spiering overgenomen. 
Alexander de Grote was een geliefd onderwerp voor tapijtwevers. We weten dat Van Mander op zijn minst vier series Alexander-tapijten heeft geproduceerd. Maar al eerder komt Alexander voor als één van de negen beroemde mannen (o.a. in een begin 15 de eeuwse tapijtenserie in The Cloisters, New York) en als grote heerser (in een serie voor het Bourgondische Hof, nu in Roma) In Van Mander's tijd lag de nadruk vooral op de beslissende ogenblikken in de geschiedenis en op de morele eigenschappen van de grote man. 
Op het zojuist verworven wandtapijt is een veldslag te zien. Van de vele veldslagen die Alexander heeft geleverd, is deze te identificeren op grond van de olifanten aan de rechterkant. Zij bewijzen dat het hier om één van de beroemdste gevechten gaat: de slag bij de Hydaspes in 326 v. Chr. Deze rivier (de tegenwoordige Jehlum, West-Pakistan) vormde de scheiding tussen Alexander's leger en dat van koning Porus. Porus was de belangrijkste tegenstander op de grote veroveringstocht naar het Oosten en Alexander was de belangrijkste tegenstander op de grote veroveringstocht naar het Oosten en Alexander was vooral bang voor zijn 200 olifanten. Deze konden alleen door het voetvolk bestreden worden, de ruiters waren er niet op getraind. 
Alexander liet op een stormachtige maanloze nacht een deel van het leger onverwacht een eind verder de rivier oversteken. Zijn tactiek was erop gericht om de olifanten en de ruiterij van Porus te scheiden, zodat zijn voetvolk de olifanten kon aanvallen. Dit lukte en de olifanten gingen, vriend en vijand vertrappend, op de vlucht. De superieure gevechtstechniek van de Grieken, oprukkend in een phalanx met aaneengesloten schilden, zorgde er toen voor dat Alexander de slag won. Hij maakte de overwonnen Porus tot zijn vazal en liet hem verder regeren in zijn koninkrijk. 
Het ontwerp van Van Mander gaat terug op de biografie van Alexander in de parallelle levens van Plutarchus (ca.46 - na 120) In de tweede helft van de 16de eeuw beleefde deze Griekse schrijver een enorme populariteit, vooral na het verschijnen van een zeer matige Franse vertaling van Jacques Amyot (1559, vele malen herdrukt) Deze vertaling werd opnieuw vertaald, in het Engels door Sir Thomas North (1579, uitgebreid geciteerd door Shakespeare) en in het Nederlands door Aarnoud van Zuylen van Nyevelt (Leiden, 1603, herdruk Delft 1644) Er was echter in 1601 in Leiden al een eerdere vertaling van Everart verschenen, die gebaseerd was op een Latijnse versie van Darius Tibertus. Het is onduidelijk of Van Mander één van de Leidse versies heeft gebruikt of de vertaling van Amyot. 
Vele details uit het verhaal zijn op het tapijt terug te vinden. Op de achtergrond is het water van de Hydaspes te zien met aan de rechterkant de slag, waarin de olifanten duidelijk zichtbaar zijn. Het centrum van het tapijt wordt ingenomen door koning Porus, die door Plutarchus beschreven wordt als een enorme man, bijna even groot als zijn olifant, hoewel dit beest groter was dan zijn soortgenoten. Deze olifant beschermde zijn meester, maar toen hij voelde dat Porus door zijn wonden was verzwakt, knielde hij neer en liet Porus zachtjes op de grond glijden. Daarna trok hij met zijn slurf voorzichtig de spiesen en pijlen uit de wonden. Toen Porus voor Alexander gebracht was vroeg deze, hoe hij behandeld wilde worden. Het antwoord was: koninklijk. Alexander vroeg of hij er niet nog iets aan toe te voegen had, maar Porus antwoordde dat het woord koninklijk reeds alles inhield. Daarop gaf Alexander hem niet alleen de regering over zijn eigen koninkrijk, maar voegde er nog een groot gebied aan toe. 
Op het tapijt is het ogenblik afgebeeld waarop Porus in zijn macht wordt bevestigd. Alexander heeft zijn blinkende zwaard opgeheven. Hij zit op zijn beroemde paard Bucephalus, dat korte tijd later zou sterven. Naast Porus lijkt de 30-jarige Alexander een tengere jongeling. 
Van Mander heeft Porus en de zijnen onderscheiden van de Grieken door ze negroïde trekken te geven: platte neuzen en dikke lippen. Met historische en topografische juistheid nam men het in de 17de eeuw nog niet zo nauw. 
De compositie van het tapijt is door Van Mander op superieure wijze opgelost. Porus vormt de verbinding van de hoofdscène links met de veldslag rechts. Vanuit onze links-rechts leesrichting kijken we met Alexander mee, worden tegengehouden door Porus, maar tegelijkertijd in een diagonaal dalende lijn naar rechts geleid, vanwaar we in een slinger van vechtenden naar boven terugkomen bij de gebeurtenissen aan de rivier. Het geheven zwaard van Alexander, dat in de drukke achtergrond gemakkelijk verloren zou kunnen gaan, heeft bijzondere nadruk gekregen door het erachter geplaatste vaandel. 
Overal is de liefde voor het detail merkbaar. Vooral in de wapenrustingen, maar ook in de bloemen op de voorgrond, waar de toen nog nieuwe tulpen opvallen (zouden ze daarom precies onder de speer van Porus zijn geplaatst?) De rand, met een vlechtwerk van bloemen en druiven, verlevendigd door vogels, is sterk verwant aan de boorden van de Scipiotapijten van Spiering, die waarschijnlijk ook door Van Mander ontworpen zijn. 
In de documentatie, die door G.T. van IJsselsteyn is bijeen gebracht, is ons tapijt niet met zekerheid te traceren. Hoewel juist over de Alexander-serie vrij veel informatie bestaat, zijn de gegevens over de kleur van de rand en de maten moeilijk met dit tapijt in overeenstemming te brengen. In ieder geval kunnen we concluderen dat Van Mander vier, misschien wel vijf "kameren van Alexander" heeft geweven. En waarschijnlijk kennen we de oude naam van de voorstelling, al wordt die genoemd in verband met een tapijt met rode rand, terwijl het onze een blauwe heeft: 'de battalie van Poorus'.

Koning Porus voor Alexander de Grote

wajang kulit in de vorm van Anna van Egmond

De leden van de Landraad te Tasikmalaja

Johannes Eillarts

Portret van Willem van Oranje

Geschilderd ontwerp voor reclamebord met Annemie met de tekst 'en bij mij zegt de meid : neem Calvé-kwaliteit!'. De flessen en potten zijn geplakt op de geschilderde achtergrond.

Ontwerp voor reclamebord 'en bij mij zegt de meid: neem Calvé-kwaliteit!'

Crispijn van den Queborn

Claes Jansz. Visscher II

Abraham van Waesberge II

Portret van Willem van Oranje, borstbeeld rechts, blootshoofds geplooide kraag, 
harnas, in ovaal met randschrift en 5-regelig Nederlands onderschrift

Keuken- of volksgoed. "Gatenporteel". Laag model met 2 horizontale oren. Roodbruin aardewerk met gelig bruin loodglazuur.

Object details

Any comments?

Explore our collection

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

View

About us

Address

Opening times

Stay in touch

Object details

Any comments?

Explore our collection

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

View

About us

Address

Opening times

Sign up to our newsletter

Stay in touch