Van februari tot juni 2023 presenteerden we de tentoonstelling Het Delft van Vermeer. Wie was deze beroemde schilder? Hoe was hij verbonden aan Delft? En hoe zag Delft er eigenlijk uit in de 17de eeuw? We blikken terug op een uitzonderlijke tentoonstelling aan de hand van enkele highlights.

Een terugblik op de tentoonstelling 

Highlights uit Het Delft van Vermeer

Prinsenhof delft homepage

Frederik van Frijtom

Het met standring uitgevoerde, ovaal geschulpte schaaltje is aan de voorkant in het plat zeer gedetailleerd beschilderd met een landschap gestoffeerd met twee reizigers en een ruiter die een brug over een riviertje oversteken. In de achtergrond is het dak van een huis tussen de bomen zichtbaar. De rand is voorzien van een blauwe band. 
Dit schaaltje maakt deel uit van een set van vijf schaaltjes, elk gedecoreerd met een ander Hollands landschap.

Een Delftse faience schaaltje met een geaccoleerde hart vorm.

Theo van Hoytema

Nederlandsche Oliefabriek 

Reproductie of proefdruk van het ontwerp 'krokodillenkop' wat bedrukt werd op het zijpaneel van de lage kist voor het verpakken en vervoeren van flessen Delftsche slaolie.

Proefdruk met krokodil voor kleine slaoliekist

Het met standring uitgevoerde, hartvormige geschulpte schaaltje is aan de voorkant in het plat zeer gedetailleerd beschilderd met twee zeilboten op een rivier. Langs de oever loopt een pad waarop twee reizigers onder een boom staan. Aan de overkant is in de achtergrond een dorp zichtbaar. De rand is voorzien van een blauwe band. 
Dit schaaltje maakt deel uit van een set van vijf schaaltjes, elk gedecoreerd met een ander Hollands landschap.

Een Delftse faience schaaltje met een geaccoleerde ronde vorm.

Het met standring uitgevoerde, hartvormige geschulpte schaaltje is aan de voorkant in het plat zeer gedetailleerd beschilderd met figuren op een havenhoofd met een roeiboot in de voorgrond. Achter het havenhoofd zijn masten te zien en verder op de rivier een zeilboot. In de achtergrond ligt op de andere oever een dorp. De rand is voorzien van een blauwe band. Dit schaaltje maakt deel uit van een set van vijf schaaltjes, elk gedecoreerd met een ander Hollands landschap.

Het met standring uitgevoerde, ronde schaaltje is aan de voorkant in het plat zeer gedetailleerd beschilderd met een rivierlandschap gestoffeerd met een veerpont met figuren op de voorgrond. Aan de andere oever is een dorp tussen de bomen te zien. 
De rand is voorzien van een blauwe band. 
Dit schaaltje maakt deel uit van een set van vijf schaaltjes, elk gedecoreerd met een ander Hollands landschap.

Een Delftse faience schaaltje met een ronde vorm.

Christina Linaris-Coridou

Beschrijving van het (kunst)werk: Applicatie van een porseleinen scherf op een hennep ondergrond. Hennep doek op een houten frame met een applicatie van garen, acryl verf en een half bord van aardewerk met geschilderde scheepjes op de rand en een schip op het plat. De voorstelling is aangevuld op het hennep.

Berend Bo(r)dje

onbekend

Leonaert Bramer

Nicolaes Pietersz. Berchem

Een belangrijke inspiratiebron voor de Delftse plateelschilders zijn tekeningen en prenten van Nederlandse kunstenaars. De voorstellingen op deze plaque zijn gebaseerd op een tekening van de Delftse schilder Leonaert Bramer (1596 – 1674) en een prent van Haarlemmer Nicolaes Berchem (1620-1683). De linkerhelft van de aardewerken plaat is gebaseerd op een Oud-testamentische Bijbelse voorstellingen van Bramer: "De profeet van Juda door een leeuw gedood", wat is aangegeven in de boomstam op de voorgrond met de tekst I REG 13:24.

Plaque met Bijbelse voorstelling 'De profeet van Juda door een leeuw gedood'

Adolphe Zimmermans

Jhr. Johan Marinus Schorer Van De Souburgen

Isaac Junius

Cornelis Danckerts (I)

Plaat of plaque met het vooraanzicht van het grafmonument van Willem de Zwijger door Hendrik de Keyser in de Nieuwe Kerk te Delft. 
Voor Willem de Zwijger, die in 1584 in het Prinsenhof te Delft was vermoord, werd in de Nieuwe Kerk een tombe opgericht. Dit praalgraf, naar ontwerp van de beroemde architect en beeldhouwer Hendrik de Keyser (1565-1621) werd in 1621 voltooid. Het behoorde tot de grote bezienswaardigheden van Delft. Afbeeldingen ervan verschenen op schilderijen, tekeningen en prenten en ook, zoals hier op Delfts aardewerk.

Plaque met het vooraanzicht van het grafmonument van Willem de Zwijger

Plaat of plaque met het zijaanzicht van het grafmonument van Willem de Zwijger door Hendrick de Keyzer in de Nieuwe Kerk te Delft. 
Voor Willem de Zwijger, die in 1584 in het Prinsenhof te Delft was vermoord, werd in de Nieuwe Kerk een tombe opgericht. Dit praalgraf, naar ontwerp van de beroemde architect en beeldhouwer Hendrick de Keyser (1565-1621) werd in 1621 voltooid. Het behoorde tot de grote bezienswaardigheden van Delft. Afbeeldingen ervan verschenen op schilderijen, tekeningen en prenten en ook, zoals hier op Delfts aardewerk.

Plaque met het zijaanzicht van het grafmonument van Willem van Oranje

Zuster Margaretha van het Sint Agnesklooster

Delft is voor de Reformatie een vrome, katholieke stad. In de vele kloosters die de stad rijk is, worden prachtige versierde handschriften geschreven, vaak door de zusters. Dit is een brevier, een gebedenboek, dat hoogstwaarschijnlijk door zuster Margaretha in het St. Agnesklooster in Delft is gemaakt.

Het brevier van zuster Margaretha van het St. Agnesklooster in Delft

De Witte Ster

Albertus Kiell

Deze snoek is een ware blikvanger op een gedekte tafel. Dat is ook zeker de bedoeling van de Delftse plateelbakkers, die deze terrines maken volgens de mode. In de 17de en 18de eeuw wordt dineren steeds belangrijker en worden er bijzondere objecten van keramiek ontworpen die er levensecht uitzien. Naast lekker eten worden de gasten aan tafel ook getrakteerd op spektakel in de vorm van bijzondere objecten. In dit type terrine worden doorgaans pasteien geserveerd, in dit geval waarschijnlijk een visgerecht. 
 
This pike is a truly eye-catching piece of tableware. And that was certainly the intention of the Delft potters who made such fashionable tureens. In the 17th and 18th centuries, fine dining became ever more socially important and amazing, true-to-life ceramics were made to adorn the table. In addition to fine cuisine, guests were offered spectacle in the shape of extraordinary objects. Tureens of this type were generally used to serve pasties, in this case probably made of fish.

Snoekvormige terrine met deksel en onderschotel

De Klaauw

De terrine is voorzien van twee panelen waarbinnen een chinoiserie decoratie van twee oosterse figuren in een landschap (dezelfde voorstelling is terug te vinden op het plat van de bij de terrine behorende onderschotel). De panelen worden onderling gescheiden door gemarmerde randen. 
De gewelfde deksel is voorzien van druivenbladeren en een druiventros als handvat. 
Op de krulvormige handvaten sporen van gouden hoogsels (koud vergulding). 
De vorm van de terrine is Europees en mogelijk naar een zilveren voorbeeld gemodelleerd.

Terrine met deksel



Terrines gemodelleerd als eend en beschilderd met een verenkleed

Terrine gemodelleerd als eend en beschilderd met een verenkleed

De Porceleyne Fles - Royal Delft

Opvallend bij deze terrine zijn de Hollandse waterlandschappen en het opschrift 'De Porceleyne Fles'.

Cornelis van Dijck

Écuelle met het familiewapen Van Steelandt uit Den Haag

soepterrine; onderdeel van een polychroom 92-delig porseleine eetservies met korenbloemmotief.

eetservies

De ovale terrine is convex-conisch van vorm en heeft een standring en twee gewelfde grepen. Het ovale deksel is gewelfd en heeft een verdikte rand en een knop met pijnappeldecor. De terrine heeft twee decors van rivierlandschappen met bergen, rotsen, bomen, huizen, een pagode, bootjes en vaandels. De grepen zijn aan de bovenzijde gedecoreerd met gestileerde wolken. Het deksel heeft vier decors van bloemen met rankwerk. Op de dekselrand loopt een band met bloemvormig servetwerk.

De pot is gedrukt buidelvormig en heeft een convex-conische voet. Het deksel is gedrukt klokvormig en heeft een gegolfde rand en een omgekeerd buidelvormige knop. De pot heeft op de voet een band met bloemvormig servetwerk. De buik heeft afwisselende decors van bloemen met rankwerk, en een rivierlandschap met bergen, bomen, rotsen, huizen, een pagode, een hekje en een bootje met een oosterse figuur. De decors zijn van elkaar gescheiden door twee gelobde vakken. Het deksel heeft twee geaccoleerde cirkels in reliëf met daarbinnen vier kwart-cirkelvormige cartouches met bloemenranken. Boven de rand bevindt zich een band met bloemvormig servetwerk. De knop is gedecoreerd met een ster.

Ernst Witkamp

Wenskaart met afbeelding van het op de Tentoonstelling van Voedingsmiddelen aan de Nederlandsche Oliefabriek uitgereikte diploma (gouden medaille) voor tafeloliën

Jo van Kinschot

Jan Henderikse

Shredded Value

US $ one cent coins

Jacques Callot

Israël Henriet, Parijs

Les Miseres et les Mal-Heurs de la Guerre. 18

Z.t.

In 1985 doet de Gemeente Delft een oproep aan kunstenaars om een actueel stadsgezicht te maken, geïnspireerd op het wereldberoemde 17de-eeuwse Gezicht op Delft van Johannes Vermeer. Jan Henderikse doet dat letterlijk en fotografeert alles wat hij ziet in de stad van zijn kindertijd en jeugd. Het gaat hem niet om het perfecte plaatje, maar om snelle opnamen. Zijn snapshots zijn amateuristisch en soms onscherp. Maar met zijn 744 polaroids in vijf schetsboeken geeft Henderikse een herkenbaar en volledig beeld van Delft in 1985.

'Gezicht op Delft'

'Modern times'

'Six Thompson and One Hundred and Ten Christopher'

Franciscus Wilhelmus van der Haagen [Arnhem]

fragment blindboog gevel, Choorstraat No. 54

223.58.35 Eduard Houbolt

Delflandse duinen met zicht op waarschijnlijk Monster

Zicht op Monster

L.J.C. Boucher

Firma M.M. Couvée

Op een op paneel gespannen, blauwe, grof geweven stof zijn centen uit 1967 opgeplakt in de vorm van een 'perspectivische' kubus.

Assemblage met munten

Op paneel bespannen met rozerood flanel zijn centen (zowel kop als munt boven) opgeplakt in vierkant, zo dat aan de rand nog slechts een paar centimeter stof te zien is. 
 
Het werk wordt momenteel gerestaureerd om gepresenteerd te kunnen worden op de tentoonstelling over Jan Schoonhoven, in najaar 2015. Jan Henderikse en Jan Schoonhoven maakten beiden deel uit van de Nul-groep. Deze werd in Delft opgericht. Henk Peeters en Armando maakten eveneens deel uit van deze groep.

Op een met bedrukt textiel (in blauw en groen) bespannen paneel is een brede horizontale rij met opgeplakte antilliaanse centen uit 1965 geplaatst, met daaronder naast elkaar twee blauwe nummerborden met in daarop in wit 'Curacao, N.A. 1962-C, 1960'. De ruimte aan weerszijden van de nummerborden is opgevuld met centen.

Assemblage met munten en nummerborden

Assemblage met nummerborden

Geerweg

Twee foto's van huizen aan het Achterom te Delft, geplakt op twee met doek bespannen paneeltjes, beschilderd.

Geerweg 1987 Achterom

I found a picture of you, those were the happiest days in my life

zonder titel

Toonder Studio's

Arretje Nof op het windeiland, deel 4 (van een serie van 8)

'Arretje Nof op het windeiland'

Adriaen Claesz. de Grebber

Gedenkpenning op het 50-jarig huwelijk van Paulus van Beresteyn en Volkera Nicolai

Pieter Gerritsz. Groen

Zoutvat

Dirck Harlees

De Porceleyne Fles

Het unieke karakter van dit voorwerp ligt in het feit dat het hier om een plateelbakkersproef gaat, die in 1654 werd ingevoerd voor het behalen van het meesterschap. De drie verplichte voorwerpen om deze proef met goed gevolg te doorstaan, waren 'een sirooppot, een winckel salaet schotel, ende een ront zoutvat van binnen hol uijt een stuck gedraijt', aldus een gildenbepaling uit 1654. De plateelbakkers vielen onder het Delftse Lucasgilde. Na een leertijd van zes jaar bij een meester, kon een leerling een proef afleggen ''tzij als draijers ofte als schilders'. Gelet op het opschrift op deze voorwerpen is het duidelijk wat wij heden ten dage dienen te verstaan onder een sirooppot, 'salaet' schotel en een rond zoutvat. Talloze boedelbeschrijvingen vermelden 'winckel salaet' schotels en strooppotten, waarvan we ons dankzij deze stukken dus een idee kunnen vormen van de verschijningsvorm. 
Slechts geregistreerde meesters mochten in Delft een plateelbakkerij leiden. Voorwaarde hiervoor was het bezit van poorterrecht, een bepaling waarmee het mogelijk was 'vreemde' (van buiten Delft) meesters te weren. De proef kon echter wel worden afgelegd door een meester of een leerling uit een andere stad, mits hij 'bij behoorl. attestatie uijt andere steden doen blijcken dat hij aldaer meester ware geweeste ofte den tijt van zes jaren voors. bij meesters geleert hadde'. De leerling diende in ieder geval de volledige zes jaar bij een meester in de leer te zijn geweest. Om een plateelbakkerij te leiden, moest een 'vreemde' meester wel nog het poorterrecht verwerven. 
De proef werd afgenomen in het huis van de 'oudsten hoffman', waarmee de langst in functie zijnde hoofdman van het Lucasgilde werd bedoeld. Als een meester kwam te overlijden, mocht zijn weduwe 'de neringe zonder prouff te doen continueren, haer leven langh'. In het geval dat zij was hertrouwd en kwam te overlijden, dan diende haar man 'de neringe willen[de] continueren, gehouden zijn hare prouven te doen binnen de zes weken naert overlijden van hare vrouwen'.

Delftse Plateelbakkersproef voor het behalen van het meesterschap in de vorm van een zoutvat met het wapen van het Sint Lucasgilde

Het zoutvaatje is gemodelleerd als een melkster, zittend op een kruk met drie poten en houdt een emmer tussen de benen geklemd. Het vrouwelijke figuur heeft een gebloemde jurk aan waarvan de mouwen zijn opgestroopt.

Zoutvat. Zout was een basis ingrediënt aangezien peper en andere specerijen erg duur waren. De vorm van het zoutvat is afkomstig van de 16de eeuwse zilveren exemplaren toen 'de zout in de pap' nog een zeer kostbare zaak was.

Het zoutvaatje is gemodelleerd als een melker, zittend op een kruk met drie poten en houdt een emmer tussen de benen geklemd. Het mannelijke figuur heeft een hoed op het hoofd

Object details

Any comments?