Van februari tot juni 2023 presenteerden we de tentoonstelling Het Delft van Vermeer. Wie was deze beroemde schilder? Hoe was hij verbonden aan Delft? En hoe zag Delft er eigenlijk uit in de 17de eeuw? We blikken terug op een uitzonderlijke tentoonstelling aan de hand van enkele highlights.

Een terugblik op de tentoonstelling 

Highlights uit Het Delft van Vermeer

Prinsenhof delft homepage

Bram Zwartjens

Compositie

gevelsteen met in cartouche een voorstelling van een luidklok.

Gevelsteen De Clock

Vandaag zijn we open van 11.00 tot 17.00 uur.

Plan je bezoek

Franciscus Wilhelmus van der Haagen [Arnhem]

Detail ingang, Gemeentelandshuis, Oude Delft W.Z. No. 167

Het wierookvat is buidelvormig en heeft een standring en twee gebogen oren.

Het licht gecontourneerde schaaltje heeft een smalle, schuin oplopende rand en een standring. Het plat heeft binnen een dubbele cirkel een decor van een krab met waterplanten, waaromheen een band met golven loopt. De rand is gedecoreerd met zes cartouches met daarin paarsgewijs krabben, vissen en garnalen. De buitenwand is versierd met zes insecten.

onbekend

Nederlandsche Oliefabriek 

Affiche 'Delftsche slaolie, Jij bent net als Calvé, de zuinigste, de beste!'

Affiche 'Delftsche slaolie, Jij bent net als Calvé, de zuinigste, de beste!'

wijnglas op flauw convexe voet; de trechtervormige kelk uitgetrokken tot een dunne stam, waar zij zonder afscheiding in overgaat;

Kelkglas met portret van Willem IV

Firma M.M. Couvée

H.K.H. Prinses Juliana schaatsen rijdende

Patrick Bergsma

Gezicht op Delft

De blanc de Chine sculptuur verbeeldt een staande Guanyin op sokkel. Gaunyin is gehuld in een lange, geplooide mantel met een hoofdkap en een koord met lotusbloemen, en draagt een kroon en op de borst vermoedelijk het juweel Cintamani.

sculptuur van staande Guanyin

Societe Ceramique, Maastricht

Bord vervaardigt ter gelegenheid van de geboorte van prinses Juliana. 
Aan de voorkant is het bord gedecoreerd met een door twee gespiegelde staande leeuwen geflankeerd Nederlands rijkswapen. Hieronder een banderol met de tekst 'Je Maintiendrai', en boven- en onderaan de tekst '30 Apr; 1909 Ter Herinnering aan de geboorte van Hare Koninklijke Hoogheid de Prinses der Nederlanden'.

Bord vervaardigt ter gelegenheid van de geboorte van prinses Juliana, 30 april 1909

Op 10 juli 1584, wordt in het Prinsenhof Willem van Oranje doodgeschoten. De kogelgaten die achterblijven in de muur, herinneren nog elke dag aan deze tragische en cruciale gebeurtenis uit de Nederlandse geschiedenis. In Museum Prinsenhof Delft ervaar je het verhaal van prins Willem van Oranje in Delft. Wat zijn komst betekende voor de stad en hoe hij en zijn nakomelingen het fundament van dit land legden. In het Prinsenhof loop je door de vertrekken waar Willem van Oranje en zijn familieleden verbleven, en sta je oog in oog met de kogelgaten.

Delft en Willem van Oranje (1533-1584) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wie is deze sleutelfiguur uit de Nederlandse geschiedenis? Ontdek hier de belangrijkste gebeurtenissen in zijn leven, van zijn geboorte tot aan zijn dood in het Prinsenhof. 

Wie was Willem van Oranje?

Willem van Oranje

Jan Schoonhoven

R60-14

Een lichtgrijs vlak, bestaande uit smalle strookjes diagonale arceringen. Een gedeelte van de bovenste helft van het werk bestaat uit kleine 'lapjes' van over elkaar geplaatste horizontale en verticale arceringen. Dit gedeelte is donkergrijs en steekt als een wig (met de punt naar beneden) in het lichtgrijze vlak.

T71-31

Theo van Hoytema

Reproductie of proefdruk van het (ongekleurde) ontwerp van de 'olifant met zijn slurf een slaoliefles omklemmend' wat bedrukt werd op het zijpaneel van de hoge kist voor het verpakken en vervoeren van flessen Delftsche slaolie.

Monochrome proefdruk met olifant voor slaoliekist

'De rechtvaardige zal bloeien als een palmboom in 's Heeren huis'

Rijk van Lavieren

Portret van oudere man met baard

'De zonen van Seth'

Herman Sanders

Schets met driekwart portret van een jongen

'Jezus en Petrus op de zee wandelende'

'Landschap (naar Dix)'

'Offergaven en lofgeden dragen we u op, o heer, voor deze ziel'

'Stabat Mater'

Willem Vermandel

J. Smit en zoon

Derde uitgave der kunstplaten, behorende tot het heldendicht Willem den Eersten, in vier en twintig zangen, door den Nederlandschen dichter J. Nomsz. ...

64 Rectangles

Apostelhuis

Hanny Reneman

Hersenschudding

De Kananese vrouw  (Matteüs 15:21-28)

R70-31

R70-56

Reliëf van vijf horizontaal uitstekende, onder elkaar geplaatste stroken.

R81-13

Tien horizontale rijen, bestaande uit elk vier witte vierkante 'panelen', dakpansgewijs onder elkaar geplaatst.

R84-4

Anoniem

Relief van de verdediging van de Nederlandse maagd. De Nederlandse leeuw en Willem van Oranje verdedigen haar tegen de hertog van Alva (links) en don Luis de Requesens y Zuniga (rechts). In het midden staat Don Juan van Oostenrijk voor het hek, een halfbroer van Filips. Alle zijn landvoogd over de Nederlanden geweest en hebben geprobeerd de opstand neer te slaan.

De verdediging van de Nederlandse maagd

Henk Bouwer

Wit paneel met daarop bevestigd een dunnere, eveneens witte plaat (triplex) waarin rechts van het midden een enigszins gebogen verticale snede is aangebracht, zodat de randen van deze dunne plaat aan weerszijden van deze snede enigszins naar buiten toe kromtrekken. 
Het werk ontleent zijn karakter aan het materiaal dat is gebruikt: de flexibiliteit van het zeer dunne triplex geeft het werk een extra dimensie, en maakt het ruimtelijk. Ook de werking van licht en schaduw speelt hierbij een rol.

Kromtrekkend relief

Wit paneel met daarop bevestigd een dunnere, eveneens witte plaat (triplex), waarin in het midden een vrijwel rechte verticale snede is gemaakt, zodat de randen van deze plaat aan weerszijden van deze snede enigszins naar buiten toe kromtrekken. 
Het werk ontleent zijn karakter aan het gebruikte materiaal; de flexibiliteit van het triplex geeft het werk een derde dimensie, en daardoor een ruimtelijk effect. Ook het effect van licht en schaduw speelt hierbij een rol.

Kromtrekpaneel

Staande, naakte man met snor leunend op kist

Eugène Lacomblé

Medaillon met portret van Antoine Corneille Oudemans (1831-1895)

De Porceleyne Fles - Royal Delft

Delvert vaas met twee oren

Plastiek in de vorm van een citroen

Johannes Lutma (I)

John Osborne

Ovaalvormig medaillon met een halfportret van Amalia van Solms

Medaillonportret van Amalia van Solms

Ovaalvormig medaillon met een halfportret van Frederik Hendrik

Medaillonportret van Frederik Hendrik

Portretmedaillon Adolf le Comte

Adolf le Comte

Naast de tegeltableaus met een gedetailleerd blauwe beschildering, werd geexperimenteerd met andere mogelijkheden. 
Dit in klassieke stijl ontworpen en in bas-reliëf uitgevoerde tableau van Adolf le Comte symboliseerde de Eeuwige Jeugd zoals het opschrift 'Aeterna Juventas' aangeeft. 
De Romeinse godin Juventas wordt vereenzelvigd met de Griekse goding van de eeuwige jeugd, Hebe. 
Afgebeeld is een jonge vrouw in een lang gewaad met een bloem in haar hand, een van de attributen van Juventas. 
Zij staat in een nis naast een vuurkorf, die hier wellicht als attribuut van de winter dient te worden opgevat. 
Oorspronkelijk was de voorstelling namelijk omlijst door een polychrome rand met hierin de allegorieën van de vier jaargetijden.

Tableau 'Aeterna Juventas'

Jan Henderikse

Twin Towers Delft

Maarten van Heemskerck

Dit is een portret van rector Johannes Colmannus, ofwel Jan Coolman (1471-1538). De eerste wereldlijke priester die in 1512 als rector van het Sint Agathaklooster wordt aangesteld. Met zijn juridische achtergrond is hij de aangewezen persoon om de vele bezittingen en landgoederen die het klooster rijk is te beheren. Het Sint Agathaklooster - het museum is vandaag de dag gevestigd in dit kloostercomplex - is op dat moment een van de rijkste en meest invloedrijke kloosters van de Noordelijke Nederlanden. 
 
We zien Colmannus zittend in een stoel, ten halven lijve weergeven, met een zwarte baret op het hoofd. In zijn handen draagt hij een rood boek en een verwelkte anjer, om zijn vinger een gouden ring. Links aan de wand hangt aan een leeuwenkop het familiewapen. Met spijkers is een klein papiertje aan de wand bevestigd met daarop de leeftijd van 67 aangeduid. Dat is vermoedelijk de leeftijd van Colmannus als hij Maarten van Heemskerck vraagt om zijn portret te schilderen. Het schilderij zit nog in de oorspronkelijke lijst en draagt een inscriptie: Omnino ne sit fato Colmanus ademptus Martini fecit ingeniosa manus (Maarten’s ingenieuze handen hebben dit gemaakt, zodat Colmannus niet door de dood zal worden meegenomen)

Portret van rector Johannes Colmannus (1471-1538)


halffiguur, iets naar rechts gewend, zwarte mantel en baret, donkerbruine wambuis met versierd halsstuk waarboven randje van hemd, voorgesteld in interieur, voor lichtbruine lambrizering met daarboven een grijze wand, rechtsboven hangend uit leeuwenkop het wapen van Meerman met afbeelding van een meerman, boven leeuwenkop het cijfer '34'

Gerrit Dirckz. Meerman of Gerrit Fransz Meerman

André Oosthoek

Rechts op een ronde stenen verhoging toont Judith het hoofd van Holofernes aan het leger. Rechts opzij achter haar staat haar dienares met het doek waar het hoofd uigehaald is. 
Rechts op de voorgrond een soldaat met fakkel op een lange stok, gekleed in Romeins aandoende soldatenkleding. 
Op de achtergrond twee grote versierde zuilen gedecoreerd zoals de zuil van Trajanus waartussen een rond tempelachtig bouwwerk. Verder op de achtergrond een fantasiearchitectuur.

Judith met het hoofd van Holofernes

Portret van Aert Witte van der Goes (1475 -1545)

Portret van Margaretha van Binchem

Johan Christiaan Grabijn

Johannes Vermeer

Gezicht op Delft A.D. 2004, naar Johan Vermeer

In 1569 wordt er al een gravure gemaakt van de 'Troon van Alva', waarin gewezen wordt op het tirannieke karakter van de hertog van Alva. Maar dit soort schilderijen zijn rond het Twaalfjarige Bestand (1609-1621) gemaakt om stemmen te winnen voor het voortzetten van de oorlog. Het propagandawerk herinnert aan het 'schrikbewind' van Alva en pleit daarmee voor het voortzetten van de oorlog totdat ook de Zuidelijke Nederlanden zijn bevrijd. Anderen wilden de scheiding tussen de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden liever accepteren en vrede sluiten. De hertog van Alva zit op een troon met een ordonnantie van Filips in zijn linkerhand en een scepter in zijn rechterhand. Kardinaal Granvelle blaast hem met een blaasbalg wraak en moordlust in zijn oor, hem daarmee aanzettend tot geloofsvervolgingen. De duivel houdt een keizerskroon boven het hoofd van Alva en een pauselijke tiara boven dat van Granvelle. Linksvoor staat de trouwe adel en aan de andere zijde van de troon staan raadgevers en leden van de Raad van Beroerten, waaronder Juan de Vargas en Luis del Rio, belast met de berechting van de graven van Egmond en Hoorne. Tussen deze mannen staan twee ter dood veroordeelde edelen (blootshoofds). Mogelijk zijn hier de graven van Egmond en Hoorne weergegeven. Tussen twee scènes met wreedheden en executies is een doorkijk op de Grote Markt van Brussel te zien. Rechts op het schavot is de terechtstelling van de graven Van Egmond en Hoorne te zien. De mannen op het linker schavot worden op een 1569 gedateerde gravure geïdentificeerd als Johan de Casembroot, heer van Backerzeele uit het gevolg van de graaf van Egmond, en de Antwerpse magistraat Antoon van Straelen. Daarvoor vist Margaretha van Parma de bezittingen van de ter dood veroordeelden uit een vijver van bloed. Voor de hertog van Alva knielen de geketende Nederlandse maagden neer. De heilige schrift ligt vertrapt op de grond, net als de verscheurde privileges. Achter de Nederlandse maagden staan de edelen en statenleden die volledig onmachtig zijn. Alle rechten, vrijheden en het ware geloof zijn de Nederlanden door Alva ontnomen. Een spaarpot naast de troon van Alva verwijst naar de door hem voorgestelde belastingheffing van de honderdste, de twintigste en de tiende penning. Vooral tegen de tiende penning, een heffing op de verkoop van alle roerende goederen, bestaat veel verzet en die heffing wordt eerst afgekocht en vervolgens afgeschaft.

'Afbeeldinghe van den ellendighen staet der Nederlanden onder de wreede tijrannije van den hertog van Alba'

Gerard Houckgeest

De Oude Kerk met zicht op het orgel

Christiaen Jansz. van Bieselingen

Portret van Willem van Oranje op zijn doodsbed. Het betreft een dun, schetsmatig opgezet schilderij dat Van Bieselingen waarschijnlijk heeft gemaakt naar het opgebaarde lichaam van Oranje. Het leverde een realistisch aandoend portret op. 
Op de lijst staat het rondschrift: 'den.tienden.iuli.twelck.den.menschen.heft.verdoeten.werde.den.Prinsche.Dorange.tot.Delft.doerschoeten'. De rode letters vormen een chronodisticon (rijmend chronogram): omgezet naar Romeinse cijfers leveren zij opgeteld het jaartal 1584 op. 
Het opschrift 'Aetatis 51' duidt op de leeftijd van Oranje in 1584. 
De Staten van Holland hadden verboden een portret van de dode prins te maken.

Doodsportret van Willem van Oranje (1533-1584)

Het met een lage standring uitgevoerde bord heeft een oranje rand. Het plat is beschilderd met een Oriëntaals figuur met een pijl en boog in de handen, gericht op een hert. De scène is geplaatst in een rotsachtig landscha. Links bovenin de afbeelding zijn de letters G W*S boven het jaartal 1738 afgebeeld. Op de rand worden lambrequins afgewisseld door bloemen en ranken.

Bord gedecoreerd met een Chinoiserie voorstelling

Egbert Lievensz. van der Poel

Feest op het Oude Delft voor het gebouw dat tot 1645 diende als herberg en sedertdien zetel van het Hoogheemraadschap van Delfland is. Verlichting met 5 pektonnen en de aankomst van een reiskoets, in de lucht vuurwerk. Het feest kan verband houden met het sluiten van de Vrede van Munster, maar ook met het in gebruik nemen van het gebouw door het Hoogheemraadschap.

Feest op het Oude Delft voor het Hoogheemraadschap van Delfland

Adriaen Thomasz. Key

Willem Key

Don Fernando Alvarez de Toledo, de hertog van Alva (1507-1582), draagt een zwart pronkharnas met om zijn nek de keten van de Ridderorde van het Gulden Vlies. Filips besluit in oktober 1566 de orde in de Nederlanden te herstellen met een legermacht onder leiding van de hertog van Alva. Alva kan pas na de winter vertrekken en bereikt de Nederlanden in augustus 1567. Margaretha heeft de situatie dan alweer onder controle, maar Alva voert zijn opdracht gewoon uit. Aan het einde van dat jaar dient Margaretha haar ontslag in als landvoogdes en volgt Alva haar op.

Portret van de hertog van Alva

De gewelfde schotel heeft een standring en een rand met lip. De schotel heeft een decor van een landschap met bomen, rotsen met planten en een huis met dames voor het raam die kijken naar een oosterse heer in een verrijdbare zetel, die omgeven is door zes staande figuren, alsmede naar een gezelschap met gewapende ruiters te paard.

Henk Molenaar

'number nine'

Michiel van Mierevelt

Portret van Ernst Casimir

De gewelfde schotel heeft een standring en op het plat, binnen een dubbele cirkel, een decor van een Europees rivierlandschap met bomen, een huis en een muur. De wand is gedecoreerd met een band van kleine bloemen. Langs de rand loopt een band met wijnranken.

Portret van Filips Willem

Portret van Frederik Hendrik (1584-1647) uit de reeks die Michiel Jansz. van 
Mierevelt schilderde in opdracht van de stad Delft. Frederik Hendrik, in een zwart 
harnas, draagt een oranje sjerp en heeft in zijn rechterhand een commandostaf. 
Zijn rechterhand rust op het gevest van zijn degen en naast hem prijkt een 
toernooihelm. Frederik Hendrik werd in 1584 geboren in het Delftse Prinsenhof, 
kort voor de moord op zijn vader. Frederik Hendrik was stadhouder van 1625 
tot zijn dood in 1647. Van zijn broer Maurits erfde hij de titel prins van Oranje.

Portret van Frederik Hendrik

Portret van Juliana van Stolberg, ten halve lijve, naar links gewend, in donker kostuum met witte hoofdbedekking, gevouwen handen met witte handschoenen voor de borst. Donker fond. In de rechter bovenhoek het heraldische wapen (familiewapen) 
Juliana van Stolberg (1506-1580), echtgenote van Willem 'de Rijke' van Nassau, is de moeder van Willem van Oranje, geboren Willem van Nassau.

Portret van Juliana van Stolberg (1506 - 1580)

Jan Tengnagel

Allegorische voorstelling van de bloei van de Republiek onder het stadhouderschap van Maurits. 
De in Romeins gevechtstenue gestoken Maurits draagt een lauwerkrans en staat naast de Nederlandse maagd die op een troon zit. Samen houden zij een lans met de vrijheidshoed vast, een symbool dat teruggaat op de klassieke oudheid. Vrijgemaakte slaafgemaakte mensen mochten een hoed dragen als teken van hun vrijheid. Dat de vrijheidshoed op een lans rust, maakt duidelijk dat de vrijheid hoger staat dan de macht van keizers en koningen. Achter hen staan personificaties van het geloof (links) en de gerechtigheid. Op de voorgrond zit een vrouw die Maurits de symbolen van vrede (olijftak) en wijsheid (olielamp) aanreikt. Tegen haar lichaam houdt zij de `heyliche wet' met in haar hand een bel. Haar voet rust op de Nederlandse leeuw met de zeven pijlen die de gewesten voorstellen. Dit verwijst mogelijk naar de overwinning van Maurits op de Staten in het politiek-religieuze conflict tijdens het Twaalfjarige Bestand (1609-1621). De neergelegde wapens verwijzen naar dat bestand. Uiterst links en rechts zijn stroomgoden weergegeven: links van het zoete water, rechts van het zoute water. Onder de troon van de Nederlandse maagd zijn landbouwtaferelen te zien, terwijl de troon zelf is getooid met twee globes van hemel en aarde. De voorstellingen in de cartouches verwijzen naar de overwinningen onder Maurits: de meest aansprekende successen waren de slag bij Nieuwpoort (1600) en de zeeslag bij Gibraltar (1607). De hoge rieten beschutting omsluit de Hollandse tuin. Dit schilderij moest duidelijk maken dat de voorspoed van de Republiek te danken was aan Maurits.

Roter Baum

Object details

Any comments?