Van februari tot juni 2023 presenteerden we de tentoonstelling Het Delft van Vermeer. Wie was deze beroemde schilder? Hoe was hij verbonden aan Delft? En hoe zag Delft er eigenlijk uit in de 17de eeuw? We blikken terug op een uitzonderlijke tentoonstelling aan de hand van enkele highlights.

Een terugblik op de tentoonstelling 

Highlights uit Het Delft van Vermeer

Prinsenhof delft homepage

If you know when you will be visiting the museum, book your tickets now, online.

Book your tickets online

William the Silent

Weet je al wanneer je ons museum gaat bezoeken? Je bestelt alvast eenvoudig je tickets online.

Koop je tickets alvast online

Willem van Oranje

Speld met het wapen van Noord-Holland

Delft en Willem van Oranje (1533-1584) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wie is deze sleutelfiguur uit de Nederlandse geschiedenis? Ontdek hier de belangrijkste gebeurtenissen in zijn leven, van zijn geboorte tot aan zijn dood in het Prinsenhof. 

Wie was Willem van Oranje?

In korte, beeldende verhalen nemen we je mee in onze collectie. Geniet nog even na of verdiep je in bijzondere objecten.

Verhalen

De Porceleyne Fles - Royal Delft

G. van Hagen

Een platte vaas zogenaamd Zwart Delfts met floraal decor op zwart fond en ronde randen. Decoratie aan de voorzijde met bloemmotieven en een vogel op een tak. Op de achterkant, hals en voet bloemmotieven. 
 
In 1978 bestond De Porceleyne Fles 325 jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum werd de productie hervat van het befaamde Zwart-Delfts van weleer. De voorwerpen met een polychrome versiering op een glanzende lakzwarte ondergrond komen wat betreft de vorm in grote lijnen overeen met het type producten dat al eeuwen lang in Delft werd gemaakt. De hier afgebeelde collectie uit 1978 bestaat uit een serie schotels en tevens uit nieuw ontworpen vazen, schaaltjes en een kom. 
Aan het begin van de achttiende eeuw liet men zich inspireren tot dergelijk zwart Delfts door lakwerk en het zogenoemde Famille Noir porselein na te bootsen. Dergelijk geëmailleerd Chinees porselein in de kleuren vert, rose, noire en jaune ontstond tijdens het bewind van keizer Kangxi (1662-1722). In de negentiende eeuw verdeelde men dit porselein onder in familles en werd de overheersende kleur hieraan toegevoegd. 
Om in het jubileumjaar 1978 het Zwart-Delfts te introduceren, werd het jaar daarvoor opnieuw begonnen met de ontwikkeling van dit product. Nieuwe decors werden ontworpen die in samenwerking met de modelleur en het ceramisch laboratorium werden afgestemd op kleuren, modellen en glazuur. 
In een publicatie uit 1978 waarvan de titel verwijst naar de gelijknamige in 1962-1963 te Amsterdam gehouden tentoonstelling 'Het wondere zwart van Delft', spreekt de toenmalige directeur van De Porceleyne Fles, J. Dekker, zijn bewondering uit voor 'de levendige plateelkleuren met teruggehouden toon, aangebracht tegen het diepe, lakzwarte fond, afgedekt met transparante glazuur, waardoor de typische zachte hoogglans ontstaat en daardoor sterke herinneringen oproept aan de zo beroemde chinese lakpanelen'. Hierbij vallen op 'de fraaie oosters-georiënteerde bloem- en bladmotieven, die tot evenwichtige decors zijn samengesteld', aldus Dekker, 'terwijl veel van deze decors verder uitgewerkt werden door de toevoeging van een sierlijk vogelmotief'. Op 26 september 1978 werd de jubileumcollectie Zwart-Delfts aan Koningin Juliana gepresenteerd. 
Ongetwijfeld zal vooral de faam van het achttiende eeuwse Zwart-Delfts de beweegreden zijn geweest om juist bij het 325-jarig jubileum een dergelijke productie te hervatten. Het glanzende lakzwarte Delfts geldt immers als het ultieme bewijs van de technische hoogstandjes uit die tijd. Tot op de dag van vandaag wordt een keur aan zwart siergoed op de markt gebracht: van wandversiering en kaststellen tot kandelaars en in tal van kleuren uitgevoerde koetjes. 
In de jaren 70-80 werd in Gouda eveneens aardewerk met een hoogglanzend zwart oppervlak op de markt gebracht. Voorwerpen als een plateau en theebusjes vertonen een fraai Oosters decor met karakteristiek bloemwerk en pagodeachtige bouwsels.

De Klaauw

Beschildering in blauw onderglazuur met gele rand. Op het plat een vaas met waaiervormig gerangschikte varens.

Bord met waaier- of pauwenverendecor

Henk Molenaar

W. Savelkoul [Soerabaja]

broek van ambtskostuum van Louis Christiaan Welsink

steek behorende bij het ambtskostuum van Louis Christiaan Welsink

onbekend

Vaandel 'Roeivereeniging De Delftsche Sport, 1885'.

H.J. Schmidt (Alkmaar)

'Sauce for the goose is sauce for the gander'

Gerard van Honthorst

Portret van Johanna Spieringh Gulden Croon

Kurk Hellebrekers Rotterdam Delft

Pieter van Abeele

penning met een halfportret van Frederik Hendrik, geharnast en omhangen met ridderorde van St-Joris, en omschrift: 'Frid.Henricus.D.G.Princ.Aurai.Com.Nass.Ec'.

Penning met portret van Frederik Hendrik

'Delfia en Delfrite, 100% vet'

Steven van der Kruit

Diagonale, doorlopende verfbanen of -streken in wit, zwart en grijs, met daar overheen rasters van lijnen, soms rechthoeken, soms vierkanten, worden onderbroken doordat sommige vierkanten uit het geheel zijn gelicht en omgekeerd weer zijn ingevoegd. 
 
Het onderwerp waarmee Steven van der Kruit zich het meest bezighoudt is 'de wereld'. Dit werk is er een uit de serie 'kosmische structuren', waarin het geheel oogt als een melkwegstelsel. De verschuivingen van delen van het paneel zijn te beschouwen als kleine menselijke ingrepen.

K 1885

Jacobus Anthonie Meessen

Batavia nonna

Gerard van Bylaer

Penning met op de voorzijde de moord op Willem van Oranje in 1584. Filips lijkt daarbij Balthasar Gerards aan te sturen met zijn scepter. Het rondschrift luidt: 'O dirum scelus! Non manebit inultum, 1584' (O gruwelijk schelmstuk! Het zal niet ongewroken blijven, 1584). Op de keerzijde wordt een herder temidden van zijn kudde schapen de keel afgebeten door een wolf. De herder is natuurlijk Willem van Oranje en de wolf Filips. Het rondschrift luidt: 'Pastorem occidit ne vos credit lupo' (Hij heeft de herder vermoord, dus vertrouw niet op de wolf). Het opschrift spreekt moed in: 'Confidite' (Hebt vertrouwen).

Gedenkpenning op de dood van Willem van Oranje

Hugo Kaagman

Clock

Leon Senf

J.B. Clermans

Nicolaas Pieneman

Desguerrois en Lamps

Soetens & Fils, 's-Gravenhage

Balthasar Gerards, de pleger van de aanslag op Willem van Oranje, door soldaten voor Maurits gebracht, 10 juli 1584. Op de achtergrond ligt de prins op zijn sterfbed.

Balthasar Gerards voor Prins Maurits gebracht, 10 juli 1584

Zak, afkomstig uit de Weeskamer (stadhuis Delft), waarin officiële stukken (rechtstukken e.d.) in bewaard werden. Op de zak is een etiket genaaid waarop staat wat in de zak zit. (in dit geval stukken in een zaak van de Weesmeesteren der Stad Delft contra Louis Guilliam Randhaxe). 
 
De tekst op het etiket luidt: 
'Hoff 
Weesmeesteren der Stad Delft q[ualitate] q[ua] Contra Louis Guilliam Randhaxe Scholtis St Stevenswaart etc 
R: Pittenius en F: Ellinkhujisen adv[oca]ten 
H:v: Son, pr[ocureu]r'

Anoniem

Penning ter herinnering aan de onderhandelingen over het aanbieden van de grafelijke titel van Holland, West-Friesland en Zeeland aan Willem van Oranje. Hij zou daarmee de nieuwe soeverein worden. De plannen hiervoor worden doorkruist door de moord in 1584. Op de voorzijde wordt Oranje afgebeeld als een gekroonde David met een slinger. Het rondschrift luidt: 'Non naec humanis opib' (Dit is niet door menselijke middelen). Hiermee wordt bedoeld dat de Nederlandse Opstand welhaast zeker de steun van God had. Op de keerzijde staat een galei met vele riemen, duidend op een veelhoofdige regering, en Oranje op de voorsteven. Het rondschrift luidt: 'Fata viam invenient 1580' (Het noodlot zal de weg ontdekken). Dit is een spreuk van Vigilius. Boven de galei is de inquisitiepaal weergegeven.

Gedenkpenning op de onderhandelingen over de soevereiniteitsoverdracht aan Willem van Oranje

Peter Snayers

op voorgrond geharnaste ridders te paard met elkaar vechtend; op achtergrond resp. galg, kerk toren en standerdmolen. 
 
Lekkerbeetje was de bijnaam van Gerard Abrahamsz van Houwelingen, genaamd Leckerbeetje, bevelhebber van een Bossche ruiterpatrouille, die uitgedaagd werd tot een gevecht op de Vugter heide door kapitein Pierre Breauté, en Normandisch edelman in Spaanse dienst.

Gevecht tussen Bréauté en Leckerbeetje

Nederlandsche Oliefabriek 

Doos 'Calvé pizza Bolognese'

Bord versierd met een vaas met waaiervormig gerangschikte varens.

Franciscus Wilhelmus van der Haagen [Arnhem]

Detail Gevel, Wijnhaven No. 20

'Calvé borrelnootjes kwartet'

Rijk van Lavieren

Rivierlandschap

Fles 'Calvé slasaus'

Groene tegel in de vorm van een wapenschild, kleurloos aan achterkant met aan voorkant de tekst: 'HAAGSE WANDELSPORT VERENIGING, DE VIERDAAGSCHE, VOORJAARSSERIE 1952' en een afbeelding van een ooievaar. 
 
Bovenaan is nog een oog waardoor een touwtje steekt als lusje om het object op te hangen.

De vierdaagsche, voorjaarsserie 1952

Johannes van Coppenhage

Plastiek in de vorm van een citroen

Van Kempen & Zn, Voorschoten

Blik Delfia braadolie / minjak goreng

Blik, produktverpakking voor Delfia braadolie / minjak goreng

Johannes Cornelis Wienecke

Koninklijke Begeer [Voorschoten]

'Oranje Fancy Fair'

De Metaale Pot

Lambertus Woutersz. van Eenhoorn

Margaretha Teckman

Een serie van acht borden met scenes uit de tabakshandel van de Hollandse tabakshandel uit de tweede helft van de zeventiende eeuw. Om het tafereel een toepasselijke tekst en een nummer en daar omheen een rijkversierde rand van bloem- en bladmotieven De acht borden maken deel uit van een serie van twaalf stuks, welke compleet aanwezig is in het Victoria and Albert Museum in Londen. Daar werden ze in 1907 aangeboden door J.H. Fitzhenry Esq. Deze borden zijn echter niet gesigneerd. De teksten wijken in onderdelen iets af. 
 
Tekst op dit met 4 genummerde bord: 
"Den sleper die de sorg der vaaten sagt bewaart 
dient hier den koopman met zijn slede en zijn paart"

'De Sleper die de Sorgh der der Vaaten Sagt Bewaert 4 Dient Hier den Koopman met Sijn Sleede en Sijn Paert'

Mosa

Jan Schoonhoven

Het blad is in de hoogte opgedeeld door drie kolommen, bestaande uit zeer dicht op elkaar geplaatste horizontale lijntjes. De kolommen zijn ieder weer in tweeën gedeeld door een strakke verticale lijn in het midden.

T76-18

Maggi Giles

'16. Cheyne Walk'

Hozan Zangana

TEYRAWANIN is Hozan Zangana’s interpretatie van de verhalen van een aantal mensen die net als hij gevlucht zijn. Het beeld doet denken aan een grote vogel, bijvoorbeeld een adelaar, die ergens op een hooggelegen plek uitrust om te herstellen en kracht opdoet terwijl hij nadenkt over zijn overleving. Het beeld weerspiegelt de moed en intelligentie van deze nieuwe inwoners van Delft.

TEYRAWANIN / Perspectief

Henk Peeters

60-05 B

Dirck Harlees

De Porceleyne Fles

Het unieke karakter van dit voorwerp ligt in het feit dat het hier om een plateelbakkersproef gaat, die in 1654 werd ingevoerd voor het behalen van het meesterschap. 
De drie verplichte voorwerpen om deze proef met goed gevolg te doorstaan, waren 'een sirooppot, een winckel salaet schotel, ende een ront zoutvat van binnen hol uijt een stuck gedraijt', aldus een gildenbepaling uit 1654. 
De plateelbakkers vielen onder het Delftse Lucasgilde. 
Na een leertijd van zes jaar bij een meester, kon een leerling een proef afleggen ''tzij als draijers ofte als schilders'. 
Gelet op het opschrift op deze voorwerpen is het duidelijk wat wij heden ten dage dienen te verstaan onder een sirooppot, 'salaet' schotel en een rond zoutvat. Talloze boedelbeschrijvingen vermelden 'winckel salaet' schotels en strooppotten, waarvan we ons dankzij deze stukken dus een idee kunnen vormen van de verschijningsvorm. 
Slechts geregistreerde meesters mochten in Delft een plateelbakkerij leiden. Voorwaarde hiervoor was het bezit van poorterrecht, een bepaling waarmee het mogelijk was 'vreemde' (van buiten Delft) meesters te weren. 
De proef kon echter wel worden afgelegd door een meester of een leerling uit een andere stad, mits hij 'bij behoorl. attestatie uijt andere steden doen blijcken dat hij aldaer meester ware geweeste ofte den tijt van zes jaren voors. bij meesters geleert hadde'. 
De leerling diende in ieder geval de volledige zes jaar bij een meester in de leer te zijn geweest. 
Om een plateelbakkerij te leiden, moest een 'vreemde' meester wel nog het poorterrecht verwerven. 
De proef werd afgenomen in het huis van de 'oudsten hoffman', waarmee de langst in functie zijnde hoofdman van het Lucasgilde werd bedoeld. 
Als een meester kwam te overlijden, mocht zijn weduwe 'de neringe zonder prouff te doen (¿) continueren, haer leven langh'. 
In het geval dat zij was hertrouwd en kwam te overlijden, dan diende haar man 'de neringe willen[de] continueren, gehouden zijn hare prouven te doen binnen de zes weken naert overlijden van hare vrouwen'.

Delftse Plateelbakkersproef voor het behalen van het meesterschap in de vorm van een schotel met het wapen van het Sint Lucasgilde

De tweede groep die tot het Nieuw Delfts behoort is het Nieuw-Perzisch dat is geïnspireerd op Syrische en Iranese keramiek uit de zeventiende eeuw. Kenmerkend voor dit Islamitische product zijn de kleuren blauw en groen op een wit fond onder een doorzichtig, kleurloos glazuur. Hiernaast werd ook gebruik gemaakt van een karakteristiek turkooize, doorzichtig glazuur waaronder de zwarte tekening direct op de lichtgrijze scherf werd aangebracht. 
Dit laatste inspireerde De Porceleyne Fles tot het maken van de groene, dekkende glazuurlaag die een enkele keer kobaltblauw was. De beschildering van de voorwerpen is eenvoudig. De decoratie van flessen en kleine vazen bestaat voornamelijk uit geometrische en florale motieven in banden of compartimenten. De patronen op kleine borden worden vanuit het midden opgebouwd en waaieren als bloemen uit. De grote vazen en borden tenslotte zijn voorzien van een hoofdmotief van een hert of een vogel tussen rankwerk. Ondanks de overeenkomsten zijn de voorbeelden niet slaafs gekopieerd maar zijn de repeterende geometrische ornamenten en slingerende plantenranken eerder geïmiteerd. 
Bij vroege voorbeelden werd niet alleen gebruik gemaakt van doorzichtig turkooiskleurig glazuur, maar ook van kleurloos transparant glazuur. Om de kleuren wat op te lichten, gebruikte De Porceleyne Fles licht- en donkerblauw in plaats van de combinatie donkerblauw en zwart zoals bij de Oriëntaalse voorbeelden. Het oppervlak van de vazen, kannetjes en kommen van De Porceleyne Fles is veelal verdeeld in rechthoekige vlakken of ruitpatronen die zijn opgevuld met kleine spiralen of gestileerde fantasiebloemen in een alles bedekkend patroon (horror vacui). Verder werden herten afgebeeld en vissen in scholen of paarsgewijs.

Cornelis van Dijck

Borstel met het familiewapen Van Steelandt uit Den Haag

Bedank kaart Juliana

Steengoed (bier)kan uit het Westerwald. Aan het lintoor zit nog een restant van het tinnen scharnier van het tinnen deksel. De decoraties zijn ontstaan door stempelen.

Bram Zwartjens

Brug - Compositie

Blik 'Calvé Gala-broodcrème'

Medaille 25 jaar dienst

Plastiek in de vorm van een peer

Identiteitsplaatje "30941 Oflag XIII B Teillager zb.V

Kerstkaart Koninklijk Huis

Armband van de Bedrijfsbescherming B.A. met twee stempels van het Burgerlijk Armbestuur in de Gemeente Delft erop. 
De armband is geweest van ene Havenaar. Zijn of haar naam staat op de band in pen geschreven.

Bedrijfsbescherming B.A.

Jan Snoeck

herinneringspenning 50 jaar N.V. Nederlandsche Kabelfabrieken

Portret van Franc Willem van der Goes

Gezicht op een dorp met kasteel en molen

Tegeltableau van 3x2 met portret van Prins Willem Karel Hendrik Friso = PRINS WILLEM IV op een naar links steigerend paard. Links onder een toren met schietende soldaten. Hieronder de tekst: W:K:H:FRISO/PRINS VAN ORANIE.

Portret van Prins Willem IV te paard

firma L. Slier

6e Pr. R. Kr. Wedstrijd Sliedrecht 19-7-'47

Bloed - Brug

Misbaksel bestaande uit in elkaar gezakte geglazuurde borden met een decor in blauw, geheel is gescheiden door proenen.

Potterij Rembrandt (Nijmegen)

In 1913 werd herdacht dat het honderd jaar geleden was dat Nederland van de Fransen werd bevrijd. Ter herinnering hieraan werd ondermeer dit schoteltje vervaardigd met het opschrift 'Zoo lang dees'kaars blijft aan, zal Oranje nooijt ten ond'ren gaan 1813-1913'. De brandende kaars verwijst naar een gebeurtenis voorafgaand aan het herstel van het stadhouderschap in 1787. In Amsterdam, die als laatste stad van de patriotten bevrijd was, stad een winkelier een kaars aan voor het prinselijk paar in zijn etalage in de Kalverstraat.

Schoteltje t.g.v. 100-jarig bestaan Koninkrijk Holland

De ovale onderschotel met geaccoleerde rand is in het plat gedecoreerd met een chinoiserie decoratie van twee oosterse figuren in een landschap (dezelfde voorstelling is terug te vinden in twee panelen op de terrine waarbij de onderschotel hoort).

Onderschotel


Marco Zwinkels

Atelierportret Aart Houtman

Jan Naezer

Henk Tieman

'Breda Oranjestad 1252 - 1952'

Naakte vrouw met omslagdoek

Tineke van Gils

Bolronde theepot, met deksel, op basis van een ronde voet. Het deksel ligt op een opstaande rand die op de bol rust. Op de overgang tussen de bol en rand zijn lussen aangebracht waardoor twee lusvormige touwen. De twee zijden hebben binnen een cirkel een waterig kobaltblauw landschap (met de hand beschilderd door een Chinese porseleinschilder). Op diverse plekken is de bol ingedeukt, elke plek voorzien van een afgeplatte knop of knoop met een spiraalmotief in reliëf.

With your head on my pillow

Volle fles Delftsche slaolie, inhoud 0,78 liter.

Fles Delftsche slaolie extra, inhoud 0,78 ltr

Maximiliaan van der Gucht

Kussen met episode uit de geschiedenis van Jozef: Jozef, in ere hersteld, temidden van krijgslieden (Gen. 41, vs 37-42)

Kussen met Jozef, in ere hersteld, temidden van krijgslieden

Jaap Gidding

Johannes Theodora Maria Visser

Naast de traditionele bloem- en landschapsdecors van het Blauw-Delfts, was er ook ruimte voor nieuwe ontwerpen. Hiervoor werden decors ontworpen door schilders die werkzaam waren bij De Porceleyne Fles zoals Leon Senf, J.T.M Visser, W.D. Oosterloo. Ook verleende De Porceleyne Fles opdracht aan zelfstandig werkende kunstenaars. Vooral in de crisisjaren '30 van de vorige eeuw werd geëxperimenteerd met vernieuwde decors. Daarmee werd getracht een groter, artistiek bewust publiek te bereiken door de productie van minder traditionele vormen en decors in gang te zetten. De omzet van het Blauw-Delfts was immers drastisch gedaald. 
Eén van de kunstenaars die werd gevraagd decors te ontwerpen was Jaap Gidding. Kenmerkend voor zijn werk is de expressieve wijze van decoreren die bestaat uit grillige lijnen in combinatie met op de natuur geïnspireerde vormen. De meeste ontwerpen van Gidding zijn symmetrisch. Opvallend is de overeenkomst die de decors op het aardewerk vertonen met die op de vazen van glas en de gordijnstoffen van zijn hand. De Porceleyne Fles behaalde hiermee niet de beoogde verkoopresultaten en de ontwerpen van Gidding werden slechts in blauw en goud uitgevoerd. Toch werden in 1943 opnieuw enkele ontwerpen van Gidding in productie genomen. 
Behalve voor De Porceleyne Fles ontwierp Gidding omstreeks 1925/26 ook voor de Plateelbakkerij Zuid-Holland (PZH) en Regina, twee aardewerkfabrieken in Gouda. Voor de PZH maakte hij circa 40 decors in de Art Deco-stijl die vergeleken kunnen worden met zijn ontwerpen voor de Glasfabrieken in Leerdam waar hij in de periode 1916-1930 glas versierde. Nadat Gidding in eerste instantie bestaand glas versierde, ging hij over tot het versieren van glas naar eigen ontwerp. De glasmodellen waren vergelijkbaar met bijvoorbeeld het hier afgebeelde vaas uit 1933 voor De Porceleyne Fles. De vorm is slank, met een getrapte voet en een licht naar buitengebogen liprand. De versieringsmotieven op het glas en aardewerk vertonen onderlinge overeenkomsten in de grillige lijnen en abstracte naturalistische motieven. 
Het met standring uitgevoerde bord is beschilderd met het decor "Dolfijn". De voorstelling toont een golfachtig symmetrisch patroon dat wordt herhaald op de vertreding en de rand.

Object details

Any comments?

Explore our collection

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

View

About us

Address

Opening times

Stay in touch

Object details

Any comments?

Explore our collection

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

View

About us

Address

Opening times

Sign up to our newsletter

Stay in touch